Historia Nieustannej Nowenny
Nabożeństwem ściśle związanym z obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy (MBNP)[1] jest Nieustanna Nowenna. To właśnie dzięki niej obraz Nieustającej Pomocy stał się tak sławny, że dzisiaj uważany jest przez wielu za najbardziej rozpowszechniony wizerunek maryjny na świecie. Warto zatem poznać historię tego niezwykłego nabożeństwa, które rozsławiło ten obraz i uczyniło tak kochanym przez wiernych.[2] Nabożeństwo maryjne[3] znane jako „Nieustanna Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy” powstało i związane jest z historią samej Ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy; z powstaniem Bractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Świętego Alfonsa oraz przygotowaniami do obchodów święta MBNP w Stanach Zjednoczonych. Według wiarygodnego przekazu Maurona bł. Pius IX na audiencji prywatnej 11 grudnia 1865 roku, przekazując ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy pod opiekę redemptorystów, wypowiedział znamienne słowa: „Uczyńcie Ją znaną całemu światu” . Stały się one dla duchowych synów św. Alfonsa niepisanym imperatywem w szerzeniu czci dla Maryi w znaku Nieustającej Pomocy.[4]
1). Cudowna i sławna ikona. Ikona MBNP[5] jest ikoną pasyjną lub wskazującą drogę. Chodzi o starodawną ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy ze szkoły kreteńsko-weneckiej, która przez wyspę Kretę, od 1499 roku przez kościół augustianów u Świętego Mateusza przeszła pod opiekę misjonarzy redemptorystów za zgodą papieża Piusa IX. W historii ikony i kultu z nią związanym ważną i przełomową jest data 1866. To właśnie wtedy papież, błogosławiony Pius IX, przekazał ten wizerunek dla redemptorystów do nowo wybudowanego kościoła Świętego Alfonsa w Rzymie. Był to bowiem rok odnalezienia i przekazania obrazu MBNP Redemptorystom. Ci z kolei na polecenie Ojca Świętego Piusa IX podjęli starania, aby obraz ten był znany na całym świecie. Od roku 1867, a więc od czasu koronacji obrazu MBNP w Rzymie, dzięki Redemptorystom, kult MBNP szybko rozszerzał się na cały świat. Dnia 23 czerwca 1867 roku dziekan Kapituły
Watykańskiej uroczyście koronował Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, wyrażając tym samym oficjalnie akt uznania dla maryjnej ikony, czczonej od kilku już wieków. Od tego momentu nabożeństwo do Matki Bożej Nieustającej Pomocy zaczęło nieustannie wzrastać, rozszerzając się po całym świecie. Pierwszą autentyczną kopię rzymskiego obrazu przekazał ojciec Edward Douglas do sanktuarium redemptorystów w Bishof Eton w maju 1866 roku. Wkrótce potem w różnych kierunkach wysłano dziesięć następnych kopii. W ciągu kilku zaledwie lat rozpowszechniono ponad dwieście kopii obrazu. Przed tymi wizerunkami rozwijały się nowe formy nabożeństwa.
2). Bractwa - zorganizowani
czciciele. Do znajomości ikony i do powstania Nieustannej Nowenny
przyczyniło się Bractwo MBNP, które wówczas było najpowszechniejszą formą kultu
MBNP. Członkowie Bractwa zbierali się w kościele na comiesięczne nabożeństwo,
które było jednym z zasadniczych ćwiczeń podejmowanych przez czcicieli MBNP.
Powstające od 1871 roku Bractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Świętego
Alfonsa, które przyczyniały się do rozwoju kultu Matki Bożej, zostały włączone
w struktury Arcybractwa pod tym samym tytułem, utworzonego i zatwierdzonego
dekretem papieskim z 2 lipca 1876 roku. Zatwierdzono wówczas także Statuty
Arcybractwa, które odwoływały się do nauki świętego Alfonsa o Matce Bożej i
określały formy istnienia i działania jego członków. Na podstawie tych Statutów
oraz zwyczajów kultu maryjnego z przełomu XIX i XX wieku Bractwa krzewiły „z
zapałem i miłością nabożeństwa do Matki Bożej Nieustającej Pomocy”. Odbywały
się one zwykle w pierwszą niedzielę miesiąca. Z czasem największą popularność
zyskała Nieustanna Nowenna. Wpisy do bractwa, według współczesnej myśli
Kościoła[6],
są aktem prawdziwej pobożności.[7]
Idea tego stowarzyszenia (bractwa)
zrodziła się w irlandzkim Limerick w 1868 roku, a już w roku następnym podobne
wspólnoty brackie powstawały w belgijskim Roulers oraz Wiedniu, Paryżu,
Tournai, Pizie i Modenie. Dnia 23 marca 1871 roku przy kościele św. Alfonsa
powstało Bractwo Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Ważną formą
propagowania kultu Nieustającej Pomocy była oficjalnie potwierdzona przez
kardynała Patriziego 23 maja 1871 roku Pobożna Unia Matki Bożej Nieustającej
Pomocy i św. Alfonsa Liguoriego. W
1876 roku przemieniono je na Arcybractwo[8],
które rozpowszechniło się po całym świecie. Oprócz Arcybractwa istniała też Straż
Honorowa Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Byli w niej ludzie, którzy trwali
na modlitwie przed obrazem. Stanowiło to jakby rodzaj apostolstwa modlitwy. W
roku 1876 ustanowiono święto Błogosławionej Dziewicy Maryi pod wezwaniem
Nieustającej Pomocy, z własnym oficjum, modlitwami i czytaniami mszalnymi.
Początkowo celebrację tego święta ustalono na niedzielę poprzedzającą
uroczystość św. Jana Chrzciciela, później natomiast wyznaczono 27 czerwca jako
dzień poświęcony Matce Bożej Nieustającej Pomocy.
Charakter podobny do arcybractwa
miały też inne pobożne stowarzyszenia, między innymi założona w 1878 roku w
Chile i szczególnie popularna w Ameryce Łacińskiej i Hiszpanii konfraternia Sùplica
Perpetua oraz powstała w 1926 roku z inicjatywy alzackiego redemptorysty o.
Alberta Stockera (1893–1965) tzw. Straż Honorowa Matki Bożej Nieustającej
Pomocy. W nabożeństwach tych zachowano porządek miesięcznych nabożeństw
Arcybractwa: czytanie próśb i podziękowań, kazanie, wspólna modlitwa do Matki
Bożej Nieustającej Pomocy oraz błogosławieństwo chorych.
3).
Przygotowania do święta. W wielu miejscach świata, bardzo często przed konkretnym dniem danego świętego, odprawiane są Tridua albo Nowenny. Tak też było w kościele Świętego Alfonsa w Saint Louis. Od roku 1916 moderatorem Bractwa, istniejącego przy kościele św. Alfonsa w Saint Louis w Stanach Zjednoczonych, był O. Andrzej Brown, redemptorysta. Przewodniczył on miesięcznym nabożeństwom tego Bractwa, które odbywały się w czwartą niedzielę miesiąca. Istniał tam również zwyczaj urządzania triduum przygotowującego do uroczystości MBNP, która przypada w czerwcu. Od roku 1916 takie tridua urządzano szczególnie uroczyście. Udział wiernych w tych triduach był tak duży, że trzeba było je powtarzać. Postanowiono, więc, że corocznie to przygotowanie do uroczystości MBNP będzie trwało 9 dni. W roku 1922 frekwencja czcicieli MBNP w ciągu 9 dni wyniosła 37 tysięcy, a w rok później już 65 tysięcy. Aby zadośćuczynić potrzebom wiernych, O. Brown postanowił odprawiać podobne nabożeństwo każdego tygodnia. Wybrał na to wtorek, jako najbardziej odpowiedni dzień. W ten sposób zrodziło się nowe nabożeństwo do MBNP, które nie miało jeszcze nawet swojej nazwy. Zachowano w nim porządek jaki obowiązywał w miesięcznych nabożeństwach Arcybractwa MBNP: czytanie próśb i podziękowań, kazanie, wspólna modlitwa do MBNP, oraz błogosławieństwo chorych. Tę właśnie formę kultu MBNP rozpoczęto 11 lipca 1922 roku. Początkowo tę formę kultu MBNP nazywano NOVENDIALIA czyli nabożeństwo odprawiane na sposób nowenny. Taki stan trwał aż do roku 1927, kiedy to z inicjatywy O. Henryka Suttona przyjęto nazwę NOWENNA NIEUSTANNA. Twórcą nabożeństwa był ojciec Andrzej Brown, redemptorysta. Wkrótce rozpowszechniło się po całym świecie.[9]
Jubileusze - 150-lecia wręczenia
ikony przez papieża dla Redemptorystów (2016) i 100-lecia początków Nieustannej
Nowenny (2022) – mogą stać się okazją aby się zastanowić nad wartościami
duszpasterskimi Bractwa i Nieustannej Nowenny oraz do ich odnowy.
O. Jozef Grzywacz, CSsR – Tuchów, luty
2022
Więcej na http://mariologiapopular.com
[1] MBNP - Matka Boża
Nieustającej Pomocy
[2] Autor wykorzystuje w tym
artykule istniejące już materiały, dostępne w internecie. Nowością jest pewna
systematyzacja.
[3] Wśród wielu maryjnych
nabożeństw pobożności ludowej na szczególną uwagę zasługują tzw. nowenny
(nabożeństwa rozłożone na 9 kolejnych okresów czasu), wśród których najbardziej
rozpowszechnioną jest Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy, zwana również
Nieustającą Nowenną.
[4] SADOWSKI, M - Rola
redemptorystów w odnowieniu kultu ikony Matki Bożej Nieustającej Pomocy - http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/2099.
[5]Beata Maria Virgo de perpetuo succursu. Ks. prof. Jerzy Buxakowski wyjaśnia, że
słowo perpetuus — oznacza ciągły i nieprzerwany, tak w odniesieniu: 1°
do czasu, 2° do przestrzeni, 3° jak też do rozległego znaczenia rzeczy lub
sprawy. Natomiast succursus pochodzi od czasownika succurro, co
tłumaczymy: podbiegać, przybiegać, przybywać; a ogólnie - pomoc, ratunek.
[6] Nie należy jednak
popierać zapisów czysto formalnych, bez odpowiedniego przygotowania i
należytego zapoznania się z celami i obowiązkami bractwa. Takie postępowanie
mogłoby bowiem spowodować u niektórych wiernych pragnienie zapewnienia sobie
„korzyści duchowych” bez podjęcia konkretnych zobowiązań, albo też zrodzić
przekonanie o jakiejś automatycznej pomocy Matki Bożej.
[7] Nabożeństwo do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. PRZEWODNIK
DUSZPASTERZA, Komisja Liturgiczna Prowincji Warszawskiej Redemptorystów, Homo
Dei, 2010, 19.
[8] Bractwo to na mocy
papieskiego breve Quod in maiorem z 31 marca 1876 roku podniesione
zostało do rangi Arcybractwa Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Alfonsa.
[9] Liczne rzesze czcicieli i pielgrzymów na przestrzeni stuleci trwają na modlitwie do swojej Matki, wzywając Ją nieustannie. Utarło się nawet powiedzenie, że zarówno prośby jaki i dziękczynienia nabierają w tej modlitwie przymiotu „nieustanności”, bo zawsze ktoś potrzebuje pomocy, prosi o nią. A Maryja zawsze wspiera, tak, że wielu che dziękować za to, co otrzymali od swej Matki.
Komentarze
Prześlij komentarz
Nieustanne potrzeby??? Nieustająca Pomoc!!!
Witamy u Mamy!!!