Pismo Święte - Biblia Tysiąclecia
Wydawnictwo
Pallotinum - Poznań – Warszawa 1990
Przekład
z języków oryginalnych
(lektura
ciągła – czas wirusa Covid 19 – Salvador, marzec kwiecień 2020)
Każdy święty ma swoją przeszłość i każdy grzesznik ma
swoją przyszłość.
Tora w teologii
chrześcijańskiej - Pięcioksiąg dla chrześcijan stanowi słowo Boże,
przedstawiające dzieje relacji człowieka z Bogiem;
zwłaszcza przymierzy zawartych z patriarchami, zapowiadających Nowe Przymierze.
Podejście chrześcijan do Prawa Starego Przymierza jest zróżnicowane. Część
chrześcijan uważa, że są zwolnieni od ścisłych przepisów prawa Tory, danych
wyłącznie Żydom, poprzez wypełnienie się Starego Testamentu przyjściem
Mesjasza, ale nie od nauk moralnych i religijnych zawartych w Dekalogu.
Natomiast pozostali uważają, że skoro cała Tora dotyczy tylko Żydów, a Dekalog
jest częścią Tory, to chrześcijan obowiązują tylko przykazania Nowego
Przymierza nadane przez Jezusa, a Dekalog jest tylko drogowskazem moralnym.
Stary Testament – Pięcioksiąg
– Pentateuch (tradycja greko-łacińska) lub Tora, Prawo Mojżesza (tradycja
hebrajska) (Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt).
Cztery tradycje –
jahwistyczna i elohistyczna, deuteronomistyczna i kapłańska
Według klasycznej wersji
hipotezy źródeł można wyróżnić cztery podstawowe źródła datowane następująco:
Skrót
|
Nazwa
|
Datowanie
|
Środowisko
|
Charakterystyka
|
J
|
ok. 950 r.
p.n.e.
|
autor przedstawia
dzieje najdawniejsze, opowieści o patriarchach, historię Mojżesza i wędrówkę
po Synaju, osiedlenie się w Kanaanie; najczęściej nazywa Boga imieniem
"Jahwe".
|
||
E
|
ok. 800 r.
p.n.e.
|
królestwo
północne (Izrael); wpłynął na proroków północnych (Ozeasz)
|
dokument
obecny szczątkowo w Księdze Rodzaju i Księdze Wyjścia, wcześnie połączony z
J; autor nazywał boga imieniem Elohim.
|
|
D
|
ok. 622 roku
p.n.e.
|
królestwo
południowe (Juda), czasy reformy religijnej króla Jozjasza
|
kodeks praw z
Księgi Powtórzonego Prawa, zakładający centralizację kultu w Jerozolimie i
zakazujący kultu innych bóstw.
|
|
P
|
VI w. p.n.e.
|
okres niewoli
babilońskiej i okres drugiej świątyni; dokument pochodzi ze środowiska
kapłańskiego
|
w okresie
niewoli babilońskiej powstaje podstawowy dokument kapłański (Pg), którego
treść jest paralelna do treści J; po odbudowaniu świątyni jerozolimskiej Pg
zostaje uzupełnione o suplement prawny (Ps), zawierający przepisy kultowe,
mające regulować odnowiony kult w Jerozolimie.
|
|
R
|
ostateczny
redaktor
|
połowa V w.
p.n.e.
|
okres drugiej
świątyni, redaktor pochodził ze środowiska intelektualnie bliskiego autorom P
|
redaktor
dołączył dokument D do połączonych wcześniej J, E i P.
|
Na Stary Testament składa się, w zależności od
uznawanego kanonu:
·
39 ksiąg – kanon hebrajski, uznawany przez żydów i wyznania protestanckie.
Starożytny, tradycyjny kanon żydowski wymienia znanych obecnie 39 ksiąg
natchnionych, jednak wylicza 24 lub 22 księgi, łącząc niektóre obecnie znane
księgi. To drugie zestawienie wymieniające 22 księgi, łącząc Księgę Rut z
Księgą Sędziów oraz Lamentacje (Treny) z Księgą Jeremiasza, uzyskuje liczbę
ksiąg równą liczbie liter w alfabecie hebrajskim;
·
46 ksiąg – kanon katolicki (lub 47, jeśli za odrębną księgę uznać List Jeremiasza, który w wydaniach
katolickich stanowi 6 rozdział Księgi Barucha);
·
49 ksiąg – kanon prawosławny (lub więcej, w zależności od lokalnego kultu – prawosławni uznają
wszystkie księgi, które pojawiły się w Biblii greckiej – Septuagincie).
Kto wprowadził rozdziały?
Stepheno Langton - XIII
Podzielenie ksiąg biblijnych
na rozdziały przypisuje się angielskiemu duchownemu Stephenowi Langtonowi,
późniejszemu arcybiskupowi Canterbury. Dokonał on tego w połowie XIII wieku,
gdy wykładał na Uniwersytecie Paryskim.
Langton opracował więc nowy
podział. Jak napisano w książce The Book — A History of the Bible, jego system
„przypadł do gustu czytelnikom i kopistom” i „szybko rozprzestrzenił się po
Europie”. Wprowadzoną przez niego numerację rozdziałów zawiera większość
dzisiejszych Biblii.
Kto wprowadził wersety?
Robert Estienne XVI.
Jakieś 300 lat później, w
połowie XVI stulecia, znany francuski uczony i drukarz Robert Estienne jeszcze
bardziej ułatwił zadanie czytelnikom Biblii. Jego celem było zachęcanie do
studiowania tej Księgi. Rozumiał, jak wielką wartość miałby jednolity system
numeracji i rozdziałów, i wersetów.
Estienne dokonał podziału na
wersety w Chrześcijańskich Pismach Greckich, znanych jako Nowy Testament, i
zharmonizował go z systemami opracowanymi dla Pism Hebrajskich. W roku 1553
opublikował pierwszą kompletną Biblię (w języku francuskim), zawierającą w
zasadzie te same rozdziały i wersety, które są w większości dzisiejszych
Biblii. Zdaniem niektórych krytyków podział na wersety sprawiał, że tekst
biblijny był poszatkowany, a powstałe fragmenty wyglądały jak seria osobnych,
niezależnych stwierdzeń. Jednak system Estienne’a szybko przyjął się w
środowisku drukarskim.
Dwa główne tłumaczenia Biblii i znaczenie nazw
Najsłynniejsze dawne tłumaczenia Biblii to Septuaginta
(Stary Testament tłumaczony aż przez 70 specjalistów żydowskich) oraz Wulgata,
czyli tłumaczenie łacińskie dokonane przez św. Hieronima, które było podstawą
liturgii aż do XX wieku. Słowo wulgata pochodzi od łacińskiego słowa vulgus i
ma oznaczać Biblię dla ludu.
Stary Testament
Pięcioksiąg Mojżesza – Tora
(Prawo)
1. Rdz
Księga Rodzaju
2. Wj
Księga Wyjścia
3. Kpł
Księga Kapłańska
4. Lb
Księga Liczb
5. Pwt
Księga Powtórzonego Prawa
Od Jozuego do Powstania
Machabejskiego
6. Joz
Księga Jozuego
7. Sdz
Księga Sędziów
8. Rt
Księga Rut
9. 1
Sm 1 Księga Samuela
10. 2 Sm 2 Księga Samuela
11. 1Krl
1 Księga Królewska
12. 2 Krl 2 Księga Królewska
14. 2 Krn 2 Księga Kronik
15. Ezd Księgi
Ezdrasza
16. Ne
Nehemiasza
17. Tb
Księga Tobiasza
18. Jdt
Księga Judyty
19. Est
Księga Estery
20. 1
Mch 1Księga Machabejska
21. 2 Mch 2 Księga Machabejska
b) Księgi dydaktyczne (mądrościowe)
22. Hi
Hioba
22. Ps Psalmy
23. Prz Przysłów
24. Pnp
Pieśń nad Pieśniami
25. Koh
Koheleta [Eklezjasty, Kaznodziei]
26.
Mdr Mądrości
28.
Syr Mądrości Syracha
[Mądrość Syracydesa]
c) Księgi prorockie
Prorocy więksi
29.
Iz Księga Izajasza
30.
Jr Księga
Jeremiasza
31.
Lm Księga Lamentacji
32.
Ba Księga Barucha
33. Ez Księga Ezechiela
34. Dn Daniela
12 proroków mniejszych
35.
Oz Księga Ozeasza
36.
Jl Księga
Joela
37.
Am Księga Amosa
38.
Ab Księga Abdiasza
39.
Jon Księga Jonasza
40.
Mi Księga Micheasza
41.
Na Księga Nahuma
42.
Ha Księga Habakuka
43.
So Księga Sofoniasza
44.
Ag Księga Aggeusza
45.
Za Księga Zachariasza
46.
Ml Księga Malachiasza
Nowy Testament
a)
Księgi historyczne
1. Mt Ewangelia św. Mateusza
2. Mk Ewangelia św. Marka
3. Łk Ewangelia św.
Łukasza
4. J
Ewangelia św.
Jana
5. Dz Dzieje Apostolskie
b) Księgi dydaktyczne (mądrościowe)
Listy św. Pawła
6.
Rz List do Rzymian
8. 2 Kor 2 List do Koryntian
9. Ga List do
Galatów
10. Ef List do Efezjan
11. Flp List do Filipian
12. Kol List do Kolosan
13. 1 Tes 1 List do Tesaloniczan
14. 2 Tes 2 List do Tesaloniczan
15. 1 Tm 1 List do Tymoteusza
16. 2 Tm 2 List do Tymoteusza
17. Tt List do Tytusa
18. Flm
List do Filemona
Listy powszechne (katolickie)
19. Hbr List do Hebrajczyków
20. Jk List św. Jakuba
21. 1 P 1 List św. Piotra
22. 2 P 2 List św. Piotra
23. 1 J 1 List św. Jana
24. 2 J 2 List św. Jana
25. 3 J 3 List św. Jana
26. Jud List św. Judy
c) Księga prorocka
27. Ap Apokalipsa św. Jana
Zasady interpretacji tekstu
(nie tylko biblijnego):
·
Uważnie przeczytać tekst
(minimum dwa razy).
·
Wszystkie istotne słowa i
pojęcia muszą być zrozumiałe (słownik!).
·
Określić gatunek literacki i
styl.
·
Kiedy i gdzie powstał tekst?
·
Kim był autor i do kogo pisał?
·
Zrozumienie symboli jakie
występują w tekście.
Kluczem do zrozumienia Biblii jest szukanie znaczenia, jakie autor natchniony – w określonych
warunkach swojego czasu i kultury – zamierzał wyrazić i wyraził za pomocą
środków literackich używanych w jego czasach.
1) Księgi historyczne
Księga Rodzaju
Księga Rodzaju [Rdz], Pierwsza Księga Mojżeszowa [1 Mojż]
(hebr. בראשית Bereszit (od pierwszych słów Na
początku), gr. Γένεσις Genesis) – pierwsza księga Biblii, należąca do Starego
Testamentu, zaliczana do Pięcioksięgu (Tory). Księga
składa się z 50 rozdziałów i dzieli na dwie części.
Pierwsza
część (rozdziały 1-11)
opisuje historię
pierwotną, odpowiada m.in. na pytania o początek ludzkości i źródło grzechu.
Jest kompilacją dwóch źródeł: jahwistycznego (od Rdz 2,4b) i kapłańskiego (Rdz 1,1-2,4a), które wykorzystują częściowo materiały mitologiczne,
jak babiloński enuma
elisz (koniec II tysiąclecia
p.n.e.) czy epos o
Gilgameszu (2 poł. III tysiąclecia
p.n.e. – tabliczka XI eposu mówi o wężu, który pokrzyżował plany człowieka).
1.
Świat stworzony przez Boga
(zob. stworzenie świata według Biblii oraz pierwszych ludzi, Adama i Ewy);
5.
Wybrani przez Boga potomkowie
Adama (Setyci);
7.
Potop;
10. Dzieje potomków Noego; pochodzenie ludzkości popotopowej;
Druga
część (rozdziały 12-50) poświęcona jest
historii patriarchów: od Abrahama do Józefa, oraz ponawianego przymierza z Bogiem
Jahwe. Do źródeł J i P dołączona
jest tradycja elohistyczna (E).
o
Powołanie Abrama przez Boga;
o
Obietnica licznego potomstwa;
o
Jakub oszustwem zdobywa
pierworództwo i błogosławieństwo ojca;
o
Pojednanie Jakuba z Ezawem;
o
Dwunastu synów Jakuba;
o
Bracia sprzedają Józefa kupcom
izmaelickim;
o
Józef w więzieniu;
o
Pierwsza wizyta braci w
Egipcie;
o
Józef ucztuje z braćmi i
poddaje ich próbie;
o
Pojednanie i osiedlenie się
domu Jakuba w Egipcie;
o
Charakterystyka rządów Józefa
w Egipcie;
o
Błogosławieństwo Jakuba dla
swoich synów, śmierć Jakuba i Józefa.
(Dwie części Prehistoria i historia patriarchów…Abraham i
Jakub
Genesis (grecki) Bereszit (hebrajski)
Stworzył…na początku – w dziejach – i u ich kresu
1.
Rdz
1,26- 27 - «Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad
rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad
wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!» Stworzył więc Bóg człowieka na swój
obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i kobietę.
2.
Rdz
1,31 - A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre. I tak
upłynął wieczór i poranek - dzień szósty.
3.
Rdz
3,15 „Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie i kobietę, pomiędzy potomstwo
twoje a potomstwo jej: ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę”. Rdz 3,
15 - "Zmiażdży... zmiażdżysz" hebr. ma to samo słowo; Wlg zmienia drugie
na "będziesz czyhał", co niektórzy przyjmują, opierając się na
podobnym słowie arabskim. W walce szatana z ludzkością czeka go klęska: jakiś
potomek niewiasty zada mu cios decydujący o przegranej. W proroctwie tym,
zwanym Protoewangelią, czyli niejako brzaskiem Dobrej Nowiny, mowa jest tylko o
Mesjaszu i Jego Matce, z zupełnym pominięciem pierwszego mężczyzny.
Urzeczywistnia się ono w Maryi, która nie znała męża (Łk 1,34). Wlg utrwaliła
to maryjne tłumaczenie wprowadzając zmianę rodzaju: ipsa conteret - "Ona
zmiażdży".
4.
Rdz 6,
5-7 - Kiedy zaś Pan widział, że wielka jest niegodziwość ludzi na ziemi i że
usposobienie ich jest wciąż złe, żałował, że stworzył ludzi na ziemi, i
zasmucił się. Wreszcie Pan rzekł: «Zgładzę ludzi, których stworzyłem, z
powierzchni ziemi: ludzi, bydło, zwierzęta pełzające i ptaki powietrzne, bo żal
mi, że ich stworzyłem».
5.
Rdz
12, 13 – Abram do swojej zony Sary: Mów więc, że jesteś moją siostrą,
aby mi się dobrze wiodło ze względu na ciebie i abym dzięki tobie utrzymał się
przy życiu».
7.
Rdz
18, 24 - Może w tym mieście jest pięćdziesięciu sprawiedliwych; czy
także zniszczysz to miasto i nie przebaczysz mu przez wzgląd na owych
pięćdziesięciu sprawiedliwych, którzy w nim mieszkają?
8.
Rdz
19, 24 A wtedy Pan spuścił na Sodomę i Gomorę deszcz siarki i ognia od
Pana <z nieba>.
9.
Rdz
19, 33 – Córki Lota: Chodź więc, upoimy ojca naszego winem i położymy się z
nim, a tak będziemy miały potomstwo z ojca naszego»
10.
Rdz
20, 11 Abram o Sarze: Przecież on mi mówił: "Ona jest moją siostrą”
i przecież ona również mówiła: "On jest moim bratem"
11.
Rdz
26, 27: Podstępne błogosławieństwo: Jakub zbliżył się i pocałował go. Gdy Izaak
poczuł woń jego szat, dając mu błogosławieństwo.
12.
Rdz
28, 16 - 17 - A gdy Jakub zbudził się ze snu, pomyślał: «Prawdziwie Pan jest na
tym miejscu, a ja nie wiedziałem». I zdjęty trwogą rzekł: «O, jakże miejsce to
przejmuje grozą! Prawdziwie jest to dom Boga i brama nieba!»
13.
Rdz
29, 27 Jakub służył u Labana 7 plus 7 lat: Bądź przez tydzień z tą, a potem
damy ci drugą, za którą jednak będziesz u mnie służył jeszcze siedem
następnych lat».
14.
Rdz 32,
29: «Odtąd nie będziesz się zwał Jakub, lecz Izrael, bo walczyłeś z
Bogiem i z ludźmi, i zwyciężyłeś».
15.
Rdz
34, 5 - Gdy Jakub dowiedział się, że Sychem zhańbił jego córkę Dinę -
synowie jego byli przy trzodach na pastwisku - nic nie powiedział, czekając, aż
wrócą
16.
Rdz
37, 28: I gdy kupcy madianiccy ich mijali, wyciągnąwszy spiesznie Józefa ze
studni, sprzedali go Izmaelitom za dwadzieścia [sztuk] srebra, a ci
zabrali go z sobą do Egiptu.
17.
Rdz
39, 12: Zona Potifara do Józefa: chwyciła go ona za płaszcz i powiedziała: «Połóż
się ze mną!» Lecz on [wyrwał się], zostawił płaszcz w jej ręku i wybiegł na
dwór.
18.
Rdz
41, 55: Wtedy faraon mówił do wszystkich Egipcjan: «Udajcie się do Józefa
i, co on wam powie, czyńcie».
19.
Rdz
45,4: A gdy oni się zbliżyli, powtórzył: «Ja jestem Józef, brat wasz, to
ja jestem tym, którego sprzedaliście do Egiptu.
Księga Wyjścia (Exodus)
Treść księgi można podzielić
na dwie części. Pierwsza – rozdziały 1-18 – to opis ucisku Izraelitów w Egipcie
i ich wyjścia aż do przymierza z Bogiem na górze Synaj, a druga – rozdziały
19-40 – to opis przepisów religijnych przekazanych Mojżeszowi przez Boga.
1 – Wyjście z Egiptu
2 – Góra Synaj
3 – Przymierze Dekalog
4 – Kult i odstępstwa Izraela
Treść: Bóg jest jedynym
Bogiem i Przymierze=wybraństwo
1.
Wj
2,10 - Gdy chłopiec podrósł, zaprowadziła go do córki faraona, i był dla niej
jak syn. Dała mu imię Mojżesz mówiąc: «Bo wydobyłam go z wody».
2.
Wj
3,5 – «Nie zbliżaj się tu! Zdejm sandały z nóg, gdyż miejsce, na którym
stoisz, jest ziemią świętą»
3.
Wj
12,13 – Krew będzie wam służyła do oznaczenia domów, w których będziecie
przebywać. Gdy ujrzę krew, przejdę obok i nie będzie pośród was plagi
niszczycielskiej, gdy będę karał ziemię egipską.
4.
Wj
13,21 - A Pan szedł przed nimi podczas dnia, jako słup obłoku, by ich prowadzić
drogą, podczas nocy zaś jako słup ognia, aby im świecić, żeby mogli iść we dnie
i w nocy.
5.
Wj
14,26 – A Pan rzekł do Mojżesza: «Wyciągnij rękę nad morze, aby wody zalały
Egipcjan, ich rydwany i jeźdźców».
6.
Wj
15,26 - I powiedział: «Jeśli wiernie będziesz słuchał głosu Pana, twego
Boga, i będziesz wykonywał to, co jest słuszne w Jego oczach; jeśli będziesz
dawał posłuch Jego przykazaniom i strzegł wszystkich Jego praw, to nie ukarzę
cię żadną z tych plag, jakie zesłałem na Egipt, bo Ja, Pan, chcę być twym
lekarzem».
7.
Wj
16,15 - Na widok tego Izraelici pytali się wzajemnie: «Co to jest?» -
gdyż nie wiedzieli, co to było. Wtedy powiedział do nich Mojżesz: «To jest
chleb, który daje wam Pan na pokarm.
8.
Wj
17,6 - Oto Ja stanę przed tobą na skale, na Horebie. Uderzysz w skałę, a
wypłynie z niej woda i lud zaspokoi swe pragnienie». Mojżesz uczynił tak na
oczach starszyzny izraelskiej.
9.
Wj
17,11 - Jak długo Mojżesz trzymał ręce podniesione do góry, Izrael miał
przewagę. Gdy zaś ręce opuszczał, miał przewagę Amalekita.
10.
Wj
18,21 - A wyszukaj sobie z całego ludu dzielnych, bojących się Boga i
nieprzekupnych mężów, którzy się brzydzą niesprawiedliwym zyskiem, i ustanów
ich przełożonymi już to nad tysiącem, już to nad setką, już to nad
pięćdziesiątką i nad dziesiątką,
11. Wj 19,8 – Wtedy cały lud jednogłośnie
powiedział: «Uczynimy wszystko, co Pan nakazał». Mojżesz przekazał Panu
słowa ludu
12.
Wj 20,
1-17 – Wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa: «Ja jestem Pan, twój Bóg,
który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
13.
Wj
22,20-21 – Nie będziesz gnębił i nie będziesz uciskał cudzoziemców, bo
wy sami byliście cudzoziemcami w ziemi egipskiej. Nie będziesz krzywdził żadnej wdowy i
sieroty.
14.
Wj
23,8 – Nie będziesz przyjmował podarków, ponieważ podarki zaślepiają
dobrze widzących i są zgubą spraw słusznych
15.
Wj 23,
21 – Szanuj go i bądź uważny na jego słowa. Nie sprzeciwiaj się mu w
niczym, gdyż nie przebaczy waszych przewinień, bo imię moje jest w nim
16.
Wj
28,30 – Do pektorału dla zasięgania wyroczni włożysz urim i tummim, aby
były na sercu Aarona, gdy będzie wchodził przed oblicze Pana. I tak będzie
nosił Aaron zawsze na sercu swoim [pektorał] do zasięgania wyroczni dla
Izraelitów przed obliczem Pana.
17.
Wj
32,4 - A wziąwszy je z ich rąk nakazał je przetopić2 i uczynić z tego posąg
cielca ulany z metalu. I powiedzieli: «Izraelu, oto bóg twój, który cię
wyprowadził z ziemi egipskiej».
Krótki
zarys 10 plag:
a.
Nil zamieniony w krew, 7,14-25
b.
żaby, 8,1-11
c.
komary (lub robactwo/wszy), 8,12-15
d.
muchy, 8,20-28
e.
zaraza bydła, 9,1-7
f.
wrzody, 9,8-12
g.
grad, 9,13-35
h.
szarańcza, 10,1-20
i.
ciemności, 10,21-29
j.
anioł śmierci, śmierć pierworodnych, 11,1-8
Księga Kapłańska (Lewicka)
Jednymi z najważniejszych
słów Księgi Kapłańskiej są wielokrotnie powtarzane słowa „Bądźcie świętymi, bo
Ja jestem święty”. Z tego też powodu rozdziały 17–26 wyodrębnia się jako tzw.
Kodeks Świętości. Charakter prawniczy – przepisy liturgiczne. Kodeks kapłański
(P). Prawo świętości (17-26) siedem razy „Bądźcie świętymi, bo ja jestem święty,
Pan, Bóg wasz”. Idéia przewodnia to zasada transcendencji Bożej.
Lista świąt i dni postu z Kpł
23:
1. cotygodniowy szabat, 23:3;
Wj 23:12
2. Pascha (14 dzień miesiąca Nisan),
23:5; Wj 12
3. Święto Przaśników (15-21
dzień miesiąca Nisan), 23:6-8; Wj 23:15; Pwt 16:1-8
4. Święto Pierwocin (22 dzień
miesiąca Nisan), 23:9-14
5. Święto Pierwszych Płodów
albo Święto Tygodni (50 dni po 21 dniu miesiąca Nisan, 6 dzień miesiąca Siwan),
23:15-21; Pwt 16:9-12
6. Święto Nowiu (1 dzień
miesiąca Tiszri), 23:23-25; Lb 29:1-6
7. Dzień Przebłagania (10
dzień miesiąca Tiszri), 23:26-32; Lb 29:7-11
8. Święto Namiotów (15 dzień
miesiąca Tiszri), 23:33-44; Lb 29:12-40; Pwt 16:13-17
1.
Kpł
13,45 - Trędowaty, który podlega tej chorobie, będzie miał rozerwane szaty,
włosy w nieładzie, brodę zasłoniętą i będzie wołać: "Nieczysty,
nieczysty!"
2.
Kpł
14,14 – Potem kapłan weźmie trochę krwi z ofiary zadośćuczynienia i pomaże
nią wierzch ucha człowieka oczyszczającego się, a także wielki palec jego
prawej ręki i wielki palec jego prawej nogi.
3.
Kpł
16,21 – Aaron położy obie ręce na głowę żywego kozła, wyzna nad nim wszystkie
winy Izraelitów, wszystkie ich przestępstwa dotyczące wszelkich ich grzechów, włoży
je na głowę kozła i każe człowiekowi do tego przeznaczonemu wypędzić go na
pustynię.
Księga Liczb
Konsolidacja 12 pokoleń i niewierność Izraela. Księga
Liczb zawiera również przestrogi: Jahwe karze tych, którzy odstąpili od Niego,
zsyłając na nich węże, ale też ostatecznie okazuje swoje miłosierdzie. Mojżesz,
który zwątpił w Boga, zostaje ukarany, gdyż nie będzie mógł wejść do ziemi Kanaan.
1.
Lb 6,2
– «Tak mów do Izraelitów: gdy jaki mężczyzna lub kobieta złoży ślub
nazireatu, aby się poświęcić dla Pana,
2.
Lb
11,26 – Dwóch mężów pozostało w obozie. Jeden nazywał się Eldad, a drugi Medad.
Na nich też zstąpił duch, bo należeli do wezwanych, tylko nie przyszli do
namiotu. Wpadli więc w obozie w uniesienie prorockie.
3.
Lb 12,
10 – a obłok oddalił się od namiotu, lecz oto Miriam stała się nagle biała
jak śnieg od trądu. Gdy Aaron do niej się zwrócił, spostrzegł, że była
trędowata.
4.
Lb
17,23 – Gdy następnego poranka wszedł Mojżesz do Namiotu Spotkania, zobaczył,
że zakwitła laska Aarona z pokolenia Lewiego: wypuściła pączki, zakwitła
i wydała dojrzałe migdały.
5.
Lb
20,11 – Następnie podniósł Mojżesz rękę i uderzył dwa razy laską w skałę. Wtedy
wypłynęła woda tak obficie, że mógł się napić zarówno lud, jak i jego
bydło.
6.
Lb 21,
8 - Wtedy rzekł Pan do Mojżesza: «Sporządź węża i umieść go na wysokim palu;
wtedy każdy ukąszony, jeśli tylko spojrzy na niego, zostanie przy życiu»
7.
Lb
22,28 – Wówczas otworzył Pan usta oślicy i rzekła do Balaama: «Cóż ci
uczyniłam, żeś mnie zbił już trzy razy?»
8.
Lb 24,
17 – Widzę go, lecz jeszcze nie teraz, dostrzegam go, ale nie z bliska: wschodzi
Gwiazda z Jakuba, a z Izraela podnosi się berło. Ono to zmiażdży skronie
Moabu, a także czaszki wszystkich synów Seta.
9.
Lb
27,1 Następnie przyszły córki Selofchada, syna Chefera, syna Gileada, syna
Makira, syna Manassesa, syna Józefa. Nosiły one imiona: Machla, Noa, Chogla,
Milka i Tirsa.
10.
Lb 35,
11 – wybierzcie sobie miasta, którzy służyć wam będą za miasta ucieczki;
tam będzie mógł się schronić zabójca, który zabił drugiego nieumyślnie.
Księga Powtórzonego Prawa (Deuteronomium)
Księga Powtórzonego Prawa [Pwt] (hebr. דברים Dwarim, słowa; gr. Δευτερονόμιον, Powtórzone Prawo; łac.
Deuteronomium) - ostatnia, piąta księga Tory. Zawiera między innymi przepisy
prawa, które Bóg podyktował Mojżeszowi na górze Horeb (tzw. kodeks
deuteronomiczny), poprzedzone Dekalogiem. W księdze tej umieszczony jest
również hymn Mojżesza. Księga Powtórzonego Prawa kończy się śmiercią Mojżesza i
wkroczeniem Izraelitów do Ziemi Obiecanej. Dalsze wydarzenia opisuje Księga
Jozuego. Przepisy prawne z Księgi Powtórzonego Prawa uważane są za najstarszą
część Pięcioksięgu. Obowiazki człowieka w stosunku do Boga i bliźniego. O
przymierzu
1.
Pwt
4,7 - Bo któryż naród wielki ma bogów tak bliskich, jak Pan, Bóg nasz,
ilekroć Go wzywamy?
2.
Pwt 5,
6 -7 (DEKALOG) «Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi
egipskiej, z domu niewoli. Nie
będziesz miał bogów innych oprócz Mnie.
3.
Pwt
6,4-9 Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem - Panem jedynym. Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego
swego serca, z całej duszy swojej, że wszystkich swych sił. Niech pozostaną w
twym sercu te słowa, które ja ci dziś nakazuję.
Wpoisz je twoim synom, będziesz o nich mówił przebywając w domu, w
czasie podróży, kładąc się spać i wstając ze snu. Przywiążesz je do twojej ręki
jako znak. Niech one ci będą ozdobą przed oczami. Wypisz je na odrzwiach
swojego domu i na twoich bramach.
4.
Pwt
8,3 Utrapił cię, dał ci odczuć głód, żywił cię manną, której nie znałeś ani ty,
ani twoi przodkowie, bo chciał ci dać poznać, że nie samym tylko chlebem
żyje człowiek, ale człowiek żyje wszystkim, co pochodzi z ust Pana
5.
Pwt
9,17 Wtedy pochwyciłem obie tablice i rzuciłem oburącz, aby je potłuc na
waszych oczach
6.
Pwt
10, 18-19 On wymierza sprawiedliwość sierotom i wdowom, miłuje cudzoziemca,
udzielając mu chleba i odzienia. Wy także miłujcie cudzoziemca, boście sami
byli cudzoziemcami w ziemi egipskiej.
7.
Pwt
11, 26-28 Widzicie, ja kładę dziś przed wami błogosławieństwo i przekleństwo.
Błogosławieństwo, jeśli usłuchacie poleceń Pana, waszego Boga, które ja wam
dzisiaj daję - przekleństwo, jeśli nie usłuchacie poleceń Pana,
8.
Pwt
15,11 Ubogiego bowiem nie zabraknie w tym kraju, dlatego ja nakazuję:
Otwórz szczodrze rękę swemu bratu uciśnionemu lub ubogiemu w twej ziemi.
9.
Pwt
22,5 Kobieta nie będzie nosiła ubioru mężczyzny ani mężczyzna ubioru kobiety;
gdyż każdy, kto tak postępuje, obrzydły jest dla Pana, Boga swego;
10.
Pwt
25, 3 Otrzyma nie więcej niż czterdzieści uderzeń, aby przez mnożenie
razów ponad tę liczbę chłosta nie była nadmierna i nie został pohańbiony twój
brat w twoich oczach.
12.
Pwt
30,11 Polecenie to bowiem, które ja ci dzisiaj daję, nie przekracza twych
możliwości i nie jest poza twoim zasięgiem
13.
Pwt
30,14 Słowo to bowiem jest bardzo blisko ciebie: w twych ustach i w twoim
sercu, byś je mógł wypełni
14.
Pwt
30, 19 Biorę dziś przeciwko wam na świadków niebo i ziemię, kładąc przed wami
życie i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo. Wybierajcie więc życie,
abyście żyli wy i wasze potomstwo.
Księga Jozuego
Należy do „proroków
mniejszych” i opisuje czasy zajmowania Kanaanu.
1.
Joz
1,16 Odpowiedzieli więc Jozuemu tymi słowami: «Wszystko, coś nam rozkazał,
uczynimy i gdziekolwiek nas poślesz, pójdziemy.
2.
Joz
2,6 Sama (Rahab) zaś zaprowadziła ich na dach i ukryła pod łodygami lnu,
które tu rozłożyła
3.
Joz
3,15 – Zaledwie niosący arkę przyszli nad Jordan, a nogi kapłanów niosących
arkę zanurzyły się w wodzie przybrzeżnej - Jordan bowiem wezbrał aż po
brzegi przez cały czas żniwa.
4.
Joz 6,
20 (Jerycho) Lud wzniósł okrzyk wojenny i zagrano na trąbach. Skoro tylko
usłyszał lud dźwięk trąb, wzniósł gromki okrzyk wojenny i mury rozpadły się
na miejscu. A lud wpadł do miasta, każdy wprost przed siebie i tak zajęli
miasto.
6.
Joz
10, 13 I zatrzymało się słońce, i stanął księżyc, aż pomścił się lud nad
wrogami swymi. Czyż nie jest to napisane w Księdze Sprawiedliwego: «Zatrzymało
się słońce na środku nieba i prawie cały dzień nie spieszyło do zachodu?»
7.
Joz
23, 14 Ja sam muszę teraz pójść
drogą, którą idą wszyscy, a wy zrozumcie to całym sercem i całą duszą
swoją, że ze wszystkich wspaniałych obietnic, które dał wam Pan, Bóg wasz, ani
jedna nie zawiodła: wszystkie wam się spełniły; żadna z nich nie okazała się
próżna.
Księga Sędziów (Juizes)
Odstępstwa od Boga: kara –
ucisk od wrogów – pokuta – wybawienie
Sześciu sędziów: Otoniel,
Elud, Barak, Gedeon, Jefte, Samson.
1.
Sdz
1,6 Okażcie się mężnymi, by strzec i wypełniać wszystko, co napisane w
księdze Prawa Mojżesza, nie odstępując od niego ani na prawo, ani na lewo
2.
Sdz
3,15 Wtedy Izraelici wołali do Pana i Pan wzbudził im wybawiciela, Ehuda, syna
Gery, Beniaminity, który władał lewą ręką. Izraelici wysłali go z daniną
do Eglona, króla Moabu.
3.
Sdz 4,
21 Lecz Jael, żona Chebera, wzięła palik
od namiotu, uchwyciła młot w rękę, i zbliżając się cicho do niego, przebiła
jego skroń palikiem, tak że ten utkwił w ziemi, [Sisera] spał bowiem
głęboko, wyczerpany do ostatka. W ten sposób zginął.
4.
Sdz
6,13 Odpowiedział mu Gedeon: «Wybacz, panie mój! Jeżeli Pan jest z nami,
skąd pochodzi to wszystko, co się nam przydarza? Gdzież są te wszystkie
dziwy, o których opowiadają nam ojcowie nasi, mówiąc: "Czyż Pan nie
wywiódł nas z Egiptu?" A oto teraz Pan nas opuścił i oddał nas w ręce
Madianitów».
5.
Sdz 6,
37 (Gedeon)pozwól, że położę runo wełny na klepisku; jeżeli rosa spadnie
tylko na runo, a cała ziemia dokoła będzie sucha, będę wiedział, że
wybawisz Izraela przeze mnie, jak powiedziałeś».
6.
Sdz
7,5 Zaprowadził więc lud nad wodę, a Pan rzekł do Gedeona: «Wszystkich, którzy
będą wodę chłeptać językiem, podobnie jak pies, pozostawisz po jednej
stronie, a tych wszystkich, którzy przy piciu uklękną, pozostawisz po drugiej
stronie
7.
Sdz
7,16 Wówczas Gedeon rozdzielił owych trzystu mężów na trzy hufce, dał każdemu z
nich do ręki rogi i puste dzbany, a w nich pochodnie.
8.
Sdz
9,7 Bajka Jotama o drzewach - Zebrały się drzewa, aby namaścić króla nad sobą.
Rzekły do oliwki: "Króluj nad nami!"
9.
Sdz
9,53 Kiedy Abimelek zbliżył się do bram twierdzy chcąc podłożyć pod nią ogień,
pewna kobieta zrzuciła na głowę Abimeleka kamień od żaren i rozbiła mu
czaszkę.
10.
Sdz
11,35 Jefte - Ujrzawszy ją rozdarł swe
szaty mówiąc: «Ach, córko moja! Wielki ból mi sprawiasz! Tyś też wśród tych, co
mnie martwią! Oto bowiem nierozważnie złożyłem Panu ślub, którego nie będę
mógł odmienić!
11.
Sdz
12,6 «Czy jesteś Efraimitą?» - A kiedy odpowiadał: «Nie», wówczas nakazywali
mu: «Wymówże więc Szibbolet». Jeśli rzekł: Sibbolet - a inaczej nie mógł
wymówić - chwytali go i zabijali u brodu Jordanu.
12.
Sdz
14,6 Wówczas opanował go duch Pana, tak że lwa rozdarł, jak się koźlę
rozdziera, chociaż nie miał nic w ręku. Jednak nie zdradził się wobec swego
ojca i matki z tego, co uczynił.
13.
Sdz
15,4 Samson odszedł, schwytał trzysta lisów, a wziąwszy pochodnie
przywiązał ogon do ogona, a pośrodku między dwoma ogonami poprzyczepiał po
jednej pochodni.
14.
Sdz
15,15 Znalazłszy więc szczękę oślą jeszcze świeżą, wyciągnął po nią
rękę, uchwycił i zabił nią tysiąc mężów.
15.
Sdz
16, 17 wówczas otworzył przed nią całe swoje serce i wyznał jej: «Głowy mojej
nie dotknęła nigdy brzytwa, albowiem od łona matki jestem Bożym nazirejczykiem.
Gdyby mnie ogolono, siła moja odejdzie, osłabnę i stanę się zwykłym
człowiekiem».
16.
Sdz
16,29 Ujął więc Samson obie kolumny, na których stał cały dom, oparł się
o nie: o jedną - prawą ręką, o drugą - lewą ręką.
17.
Sdz
18,19 Odpowiedzieli mu: «Milcz! Przyłóż rękę do ust i pójdź z nami. Będziesz
dla nas ojcem i kapłanem. Czyż nie lepiej ci być kapłanem całego pokolenia
i rodu izraelskiego aniżeli w domu jednego człowieka?
18.
Sdz
19,22 Tymczasem, gdy oni rozweselali swoje serca, przewrotni mężowie tego
miasta otoczyli dom, a kołacząc we drzwi rzekli do starca, gospodarza owego
domu: «Wyprowadź męża, który przekroczył próg twego domu, chcemy z nim
obcować»
19.
Sdz
20,16 W całym tym wojsku było siedmiuset mężów wyborowych, nie używających w
boju prawej ręki, i każdy z nich ciskał z procy kamieniem tak celnie, że
włosa nie chybił.
Księga Rut
Rut z Betlejem. Jest na
emigracji w Moab. Elimelek to mąż Noemi i ma dwóch synów:
Machlon – Rut i Kilion – Orpa
1.
Rt
1,16 Odpowiedziała Rut: «Nie nalegaj na mnie, abym opuściła ciebie i abym
odeszła od ciebie, gdyż: gdzie ty pójdziesz, tam ja pójdę, gdzie ty
zamieszkasz, tam ja zamieszkam, twój naród będzie moim narodem, a twój Bóg
będzie moim Bogiem.
Pierwsza Księga Samuela
Samuel to postać historyczna,
przełomowa między charyzmatyczna forma władzy (sędziowie) a monarchia. Trzy
instytucje władzy teokratycznej: profetyzm, kapłaństwo i rei Dawid.
1.
1 Sm
1,13 Anna zaś mówiła tylko w głębi swego serca, poruszała wargami, lecz
głosu nie było słychać. Heli sądził, że była pijana.
2.
1 Sm
2,1 Anna modliła się mówiąc: «Raduje się me serce w Panu, moc moja wzrasta
dzięki Panu, rozwarły się me usta na wrogów moich, gdyż cieszyć się mogę
Twoją pomocą.
3.
1 Sm
3, 10 Przybył Pan i stanąwszy zawołał jak poprzednim razem: «Samuelu,
Samuelu!» Samuel odpowiedział: «Mów, bo sługa Twój słucha
4.
1 Sm
4,18 Na wzmiankę o Arce Bożej Heli upadł z krzesła do tyłu, na krawędź
bramy, złamał sobie kark i umarł. Był to bowiem człowiek stary i ociężały.
Sprawował on sądy nad Izraelem przez czterdzieści lat.
5.
1 Sm
5,4 Ale gdy następnego dnia wstali wczesnym rankiem, zauważyli, że Dagon znów
leży twarzą do ziemi przed Arką Pańską, a głowa Dagona i dwie dłonie rąk są
odcięte na progu, na swoim miejscu pozostał jedynie tułów Dagona.
6.
1 Sm
6,10 Ludzie uczynili w ten sposób: wzięli dwie mleczne krowy i zaprzęgli je
do wozu. Cielęta od nich zatrzymali w oborze.
7.
1 Sm
7,12 Potem Samuel wziął jeden kamień i
ustawił między [miastami] Mispa a Jeszana, nazywając go Eben-Haezer, mówiąc: «Aż
dotąd wspierał nas Pan».
8.
1 Sm
8,18 Będziecie sami narzekali na króla, którego sobie wybierzecie, ale
Pan was wtedy nie wysłucha».
9.
1 Sm
10,24 Rzekł wtedy Samuel do całego narodu: «Czy widzicie, że temu, którego
wybrał Pan, nikt z całego ludu nie dorówna?» A wszyscy ludzie wydali okrzyk
wołając: «Niech żyje król!»
10.
1 Sm
14,29 Jonatan odrzekł: «Ojciec mój wtrąca kraj w nieszczęście. Popatrzcie, jak
rozjaśniły się moje oczy, dlatego że skosztowałem trochę tego miodu.
11.
1 Sm
16,7 7 Pan jednak rzekł do Samuela: «Nie zważaj ani na jego wygląd, ani
na wysoki wzrost, gdyż nie wybrałem go, nie tak bowiem człowiek widzi <jak
widzi Bóg>, bo człowiek patrzy na to, co widoczne dla oczu, Pan natomiast
patrzy na serce»
12.
1 Sm
16,13 Wziął więc Samuel róg z oliwą i namaścił go pośrodku jego braci.
Począwszy od tego dnia duch Pański opanował Dawida. Samuel zaś udał się
z powrotem do Rama.
13.
1 Sm
17,40 Wziął w ręce swój kij, wybrał sobie pięć gładkich kamieni ze
strumienia, włożył je do torby pasterskiej, którą miał zamiast kieszeni, i
z procą w ręce skierował się ku Filistynowi.
14.
1 Sm
17,45 Dawid odrzekł Filistynowi: «Ty idziesz na mnie z mieczem, dzidą i
zakrzywionym nożem, ja zaś idę na ciebie w imię Pana Zastępów, Boga
wojsk izraelskich, którym urągałeś.
15.
1 Sm
18,13 I dlatego Saul odsunął go od siebie, a ustanowił wodzem nad tysiącem
żołnierzy: i tak odbywał wyprawy na oczach ludu.
16.
1 Sm
18,29 Coraz bardziej zatem obawiał się Saul Dawida i stał się jego wrogiem
na zawsze.
17. 1 Sm 19,13 Wzięła potem posążek i ułożyła
w łożu, umieściła poduszkę z koziej sierści u jego wezgłowia i przykryła
płaszczem.
18. 1 Sm 20,17 Jeszcze raz zaprzysiągł Jonatan
Dawida w imię wielkiej miłości ku niemu, kochał go bowiem jak samego siebie.
19.
1 Sm
20, 41 Gdy odszedł chłopiec, podniósł się Dawid od strony kopca, padł twarzą na
ziemię i trzykroć oddał głęboki pokłon. Nawzajem się ucałowali i płakali nad
sobą. Dawid nawet głośno szlochał
20.
1 Sm
21,9 I odezwał się Dawid do Achimeleka: «A może masz pod ręką dzidę albo
miecz? Nie wziąłem bowiem ani miecza, ani mojej broni, gdyż polecenie króla
było pilne»
21.
1 Sm
24,5 Ludzie Dawida rzekli do niego:
«Właśnie to jest dzień, o którym powiedział ci Pan: Oto Ja wydaję w twe ręce
twojego wroga, abyś z nim uczynił, co ci się wydaje słuszne». Dawid powstał
i odciął po kryjomu połę płaszcza Saula
22.
1 Sm
25,32Na to rzekł Dawid do Abigail: «Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg
Izraela, za to, że cię wysłał dziś na spotkanie ze mną.
23.
1 Sm
26,12 Zabrał więc Dawid dzidę i manierkę na wodę od wezgłowia Saula i poszli
sobie. Nikt ich nie spostrzegł, nikt [o nich] nie wiedział, nikt się nie
obudził. Wszyscy spali, gdyż Pan zesłał na nich twardy sen.
24. 1 Sm 28,7 Zwrócił się więc Saul do swych
sług: «Poszukajcie mi kobiety wywołującej duchy, chciałbym pójść i jej się
poradzić». Odpowiedzieli mu jego słudzy: «Jest w Endor kobieta, która
wywołuje duchy».
Druga Księga Samuela
1.
2
Sm 1,26 Żal mi ciebie, mój bracie,
Jonatanie. Tak bardzo byłeś mi drogi! Więcej ceniłem twą miłość niżeli
miłość kobiet.
2.
2 Sm
5,3 Cała starszyzna Izraela przybyła do króla do Hebronu. I zawarł król Dawid
przymierze z nimi wobec Pana w Hebronie. Namaścili więc Dawida na króla nad
Izraelem.
3.
2 Sm
6,5 Tak Dawid, jak i cały dom Izraela tańczyli przed Panem z całej siły
przy dźwiękach pieśni i gry na cytrach, harfach, bębnach, grzechotkach i
cymbałach
4.
2 Sm
6,20 Wrócił Dawid, aby wnieść błogosławieństwo do swego domu. Wyszła ku niemu
Mikal, córka Saula, i powiedziała: «O, jak to wsławił się dzisiaj król
izraelski, który się obnażył na oczach niewolnic sług swoich, tak jak się
pokazać może ktoś niepoważny».
5.
2 Sm
7,18 Poszedł więc król Dawid i usiadłszy przed Panem mówił: «Kimże ja jestem,
Panie mój, Boże, i czym jest mój ród, że doprowadziłeś mię aż dotąd?
6.
2 Sm
9,3 Zapytał król: «Czy nikogo więcej nie ma z rodu Saula, abym mu okazał
miłosierdzie Boże?» Siba odrzekł królowi: «Jest jeszcze chromy na obydwie
nogi syn Jonatana».
7.
2
Sm 10,4 Chanun więc, pochwyciwszy sługi Dawida, ogolił im połowę brody,
obciął im szaty do połowy, aż do pośladków i odesłał ich.
8.
2
Sm 11,3 Dawid zasięgnął wiadomości o tej kobiecie. Powiedziano mu: «To jest
Batszeba, córka Eliama, żona Uriasza Chetyty»
9.
2 Sm
11,15 W liście napisał: «Postawcie Uriasza tam, gdzie walka będzie
najbardziej zażarta, potem odstąpicie go, aby został ugodzony i zginął».
10.
2 Sm
12,1 Pan posłał do Dawida [proroka] Natana. Ten przybył do niego i powiedział:
«W pewnym mieście było dwóch ludzi, jeden był bogaczem, a drugi biedakiem.
11.
2 Sm
13,14 On jednak nie posłuchał jej głosu, lecz zadał jej gwałt, zbezcześcił i
obcował z nią.
12.
2 Sm
15,35 Przecież tam będą z tobą Sadok i Abiatar - kapłani. O każdej sprawie,
którą usłyszysz z domu królewskiego, doniesiesz kapłanom Sadokowi i Abiatarowi.
13.
2 Sm
16,7 Szimei przeklinając wołał w ten sposób: «Precz, precz, krwawy
człowieku i niegodziwcze
14.
2 Sm
17,19 Potem kobieta wzięła przykrywę, ułożyła ją nad otworem studni, rozsypała
na niej ziarno, tak że nic nie zauważono
15.
2 Sm
18,9 Absalom natknął się na sługi Dawida. Jechał na mule. Muł zapuścił się pod
konary wielkiego terebintu. Absalom zaczepił głową o dąb i zawisł między
niebem a ziemią - muł natomiast dalej popędził.
16.
2 Sm
24,14 Dawid odpowiedział Gadowi: «Jestem w wielkiej rozterce. Wpadnijmy
raczej w ręce Pana, bo wielkie jest Jego miłosierdzie, ale w ręce człowieka
niech nie wpadnę!»
Pierwsza Księga Królewska
Od dziejów Dawida do niewoli babilońskiej
(586). Król Salomon. Królestwo północne = Izrael e południowe= Juda. Jedność
Boga – kultu – świątyni. Trzy państwa sąsiedzkie: Egipt, Syria i Babilonia.
2.
1 Krl
1,39 - Tam kapłan Sadok wziął róg oliwy z Namiotu i namaścił Salomona.
Wtedy zagrano na rogu, a cały lud zawołał: «Niech żyje król Salomon!»
3.
1
Krl 2,2 «Ja wyruszam w drogę
[przeznaczoną ludziom na] całej ziemi. Ty zaś bądź mocny i okaż się mężem!
4.
1
Krl 2,19 Batszeba więc weszła do króla
Salomona, aby przemówić do niego w sprawie Adoniasza. Wtedy król wstał na jej
spotkanie, oddał jej pokłon, a potem usiadł na swym tronie. A wtedy postawiono tron
dla matki króla, aby usiadła po jego prawej ręce.
5.
1 Krl
3,9 Racz więc dać Twemu słudze serce pełne rozsądku do sądzenia Twego ludu
i rozróżniania dobra od zła, bo któż zdoła sądzić ten lud Twój tak liczny?»
6.
1
Krl 3,27 Na to król zabrał głos i powiedział: «Dajcie
tamtej to żywe dziecko i nie zabijajcie go! Ona jest jego matką».
7.
1 Krl
6,1 W roku czterysta osiemdziesiątym po
wyjściu Izraelitów z ziemi egipskiej, w miesiącu Ziw, to jest drugim, czwartego
roku panowania nad Izraelem Salomona rozpoczął on budowę domu dla Pana.
8.
1 Krl
8,27 Czy jednak naprawdę zamieszka
Bóg na ziemi? Przecież niebo i niebiosa najwyższe nie mogą Cię objąć, a tym
mniej ta świątynia, którą zbudowałem
9.
1 Krl
9,8 a świątynia ta będzie zrujnowana.
Każdy przechodzący koło niej będzie zgrozą przejęty i zagwiżdże szyderczo. Gdy
będą pytać: "Dlaczego Pan tak uczynił temu krajowi i tej świątyni?",
10.
1 Krl
10,1 Również i królowa Saby,
usłyszawszy rozgłos [mądrości] Salomona, przybyła, aby osobiście się o niej
przekonać.
11.
1 Krl
11,3 tak że miał siedemset żon-księżniczek i
trzysta żon drugorzędnych. Jego żony uwiodły więc jego serce.
12.
1 Krl
11,31 i powiedział Jeroboamowi: «Weź sobie dziesięć części, bo tak rzekł
Pan, Bóg Izraela: "Oto wyrwę królestwo z ręki Salomona, a tobie dam
dziesięć pokoleń.
13.
1 Krl
11,11 Wtedy Pan rzekł Salomonowi: «Wobec tego, że
tak postąpiłeś i nie zachowałeś mego przymierza oraz moich praw, które ci
dałem, nieodwołalnie wyrwę ci królestwo i dam twojemu słudze.
14.
1 Krl
13, 18 Na to mu odparł: «Ja też
jestem prorokiem, jak i ty. Mnie też anioł rzekł słowa Pańskie:
"Zawróć go ze sobą do twego domu, aby spożył chleb i napił się
wody"». Oszukał go.
15.
1 Krl
13,24 A gdy ów odjechał, na drodze
napadł na niego lew i zabił go. Trup jego leżał porzucony na drodze, a
koło niego stał osioł. Również i ów lew stał koło trupa.
16.
1 Krl
15,23 A czyż pozostałe dzieje Asy i cała jego działalność oraz wszystko, co
uczynił, a także miasta, które zbudował, nie są opisane w Księdze Kronik
Królów Judy? Kiedy jednak się zestarzał, zachorował na nogi.
17.
1 Krl
17,20 Potem wzywając Pana, rzekł: «O
Panie, Boże mój! Czy nawet na wdowę, u której zamieszkałem, sprowadzasz
nieszczęście, dopuszczając śmierć jej syna?»
18.
1 Krl
18,27 Kiedy zaś nastało południe, Eliasz szydził z
nich, mówiąc: «Wołajcie głośniej, bo to bóg! Więc może zamyślony albo
jest zajęty, albo udaje się w drogę. Może on śpi, więc niech się obudzi!»
19.
1 Krl
18,44 Za siódmym razem [sługa]
powiedział: «Oto obłok mały, jak dłoń człowieka, podnosi się z morza!»
Wtedy mu rozkazał: «Idź, powiedz Achabowi: "Zaprzęgaj i odjeżdżaj, aby cię
deszcz nie zaskoczył"»
20. 1 Krl 19,7
Powtórnie anioł Pański wrócił i trącając go, powiedział: «Wstań,
jedz, bo przed tobą długa droga»
21. 1 Krl 19,12
Po trzęsieniu ziemi powstał ogień: Pan nie był w ogniu. A po tym ogniu -
szmer łagodnego powiewu.
22. 1 Krl 19,19
[Eliasz] stamtąd poszedł i odnalazł Elizeusza, syna Szafata, orzącego:
dwanaście par [wołów] przed nim, a on przy dwunastej. Wtedy Eliasz, podszedłszy
do niego, zarzucił na niego swój płaszcz.
23. 1 Krl 20,30
Kiedy pozostali uciekli do Afek, do miasta, wtedy zwalił się mur na
dwadzieścia siedem tysięcy pozostałych ludzi. Ben-Hadad też uciekł i w
mieście chodził z ukrycia w ukrycie.
24.
1 Krl
21,14 Sami zaś posłali do Izebel, aby
powiedzieć: «Nabot został ukamienowany i zmarł»
25.
1 Krl
22,8 Na to król izraelski odrzekł Jozafatowi: «Jest
jeszcze jeden mąż, przez którego można zapytać Pana, ale ja go nienawidzę, bo nie
prorokuje mi dobrze, tylko źle. To jest Micheasz, syn Jimli». Wtedy Jozafat
powiedział: «Nie mów tak, królu!»
26. 1 Krl 22,18
Wtedy król izraelski zwrócił się Jozafata: «Czyż ci nie powiedziałem? Nie
prorokuje mi pomyślności, tylko nieszczęścia
Druga Księga Królewska
1.
2 Krl
1,10 Odpowiadając Eliasz rzekł do pięćdziesiątnika: «Jeżeli ja jestem mężem
Bożym, niech spadnie ogień z nieba i pochłonie ciebie wraz z twoją
pięćdziesiątką!» I spadł ogień z nieba i pochłonął go wraz z jego
pięćdziesiątką.
2.
2 Krl
2,8 Wtedy Eliasz zdjął swój płaszcz, zwinął go i uderzył wody, tak iż
się rozdzieliły w obydwie strony. A oni we dwóch przeszli po suchym łożysku
3.
2 Krl
2,12 Elizeusz zaś patrzał i wołał: «Ojcze mój! Ojcze mój! Rydwanie Izraela i
jego jeźdźcze». I już go więcej nie ujrzał. Ująwszy następnie szaty swoje,
Elizeusz rozdarł je na dwie części
4.
2 Krl
2,21 Wtedy podszedł do źródła wody, wrzucił w nie sól i powiedział: «Tak
mówi Pan: Uzdrawiam te wody, już odtąd nie wyjdą stąd ani śmierć, ani
niepłodność»
5.
2 Krl
2,23 Stamtąd poszedł do Betel. Kiedy zaś postępował drogą, mali chłopcy
wybiegli z miasta i naśmiewali się z niego wzgardliwie, mówiąc do niego: «Przyjdź
no, łysku! Przyjdź no, łysku!»
6.
2 Krl
3,15 Teraz jednak przyprowadźcie mi harfiarza». Kiedy zaś harfiarz grał na
strunach, spoczęła na nim ręka Pańska.
7.
2 Krl
4,16 I powiedział: «O tej porze za rok będziesz pieściła syna».
Odpowiedziała: «Ach, <mężu Boży>, panie mój! Nie oszukuj służebnicy
twojej!»
8.
2 Krl
4,34 Następnie wszedł [na łóżko], rozciągnął się na dziecku, położył
twarz swoją na jego twarzy, oczy swoje na jego oczach, dłonie swoje na jego
dłoniach - i pochylony nad nim pozostawał, tak iż się rozgrzało ciało chłopca.
9.
2 Krl
4,41 On zaś powiedział: «Przynieście więc mąki!» I wsypał ją do kotła, mówiąc:
«Rozlej ludziom i niech jedzą!» I już nie było nic trującego w kotle.
10.
2 Krl
4, 44 Położył więc to przed nimi, a ci jedli i pozostawili resztki - według
słowa Pańskiego.
11.
2 Krl
5,10 Elizeusz zaś kazał mu przez posłańca powiedzieć: «Idź, obmyj się siedem
razy w Jordanie, a ciało twoje będzie takie jak poprzednio i staniesz się
czysty!»
12.
2 Krl
5,27 A trąd Naamana przylgnie do ciebie i do twojego potomstwa na zawsze».
Gechazi więc oddalił się od niego biały od trądu jak śnieg.
13. 2 Krl 6,6 Lecz mąż Boży zapytał: «Gdzie
upadła?» On zaś wskazał mu miejsce. Wtedy odłupał kawał drewna, wrzucił tam
i sprawił, że siekiera wypłynęła.
14.
2 Krl
6,28 Następnie król rzekł do niej: «Co tobie jest?» Odpowiedziała: «Ta oto
kobieta powiedziała mi: "Daj twojego syna, a zjemy go dzisiaj,
mojego zaś syna zjemy jutro"
15.
2 Krl
7,17 Król rozkazał, żeby tarczownik - na którego ramieniu się wspierał -
sprawował nadzór w bramie. Lecz tłum zadeptał go w bramie na śmierć -
tak jak przepowiedział mąż Boży, który mówił w chwili przyjścia króla do niego.
16.
2 Krl
9,36 Kiedy wrócili i oznajmili mu,
powiedział: «Oto słowo Pana, które wypowiedział przez sługę swego Eliasza z
Tiszbe: "Na polu Jizreel psy będą żarły ciało Izebeli.
17.
2 Krl
10,25 Kiedy Jehu skończył składać ofiarę całopalną, rozkazał straży przybocznej
i tarczownikom: «Idźcie, uderzcie na nich! Niech nikt nie ujdzie!» Więc straż
przyboczna i tarczownicy wycięli ich ostrzem miecza, położyli ich trupem i
dotarli aż do sanktuarium świątyni Baala.
18.
2 Krl
11,3 Przebywał więc z nią sześć lat
ukryty w świątyni Pańskiej, podczas gdy Atalia rządziła w kraju.
19.
2 Krl
12,10 Wtedy kapłan Jojada wziął jedną skrzynię, zrobił otwór w jej
przykrywie i postawił ją obok ołtarza, po prawej stronie wejścia do
świątyni Pańskiej. Kapłani zaś - stróże progów - składali tam wszystkie
pieniądze wniesione do świątyni Pańskiej.
20.
2 Krl
13,8 A czyż pozostałe dzieje Joachaza,
wszystkie jego czyny i jego dzielność, nie są opisane w Księdze Kronik
Królów Izraela?
21. 2 Krl 13,18 Następnie rzekł: «Weź strzały!» Kiedy je
wziął, rzekł do króla Izraela: «Uderz o ziemię!» A on uderzył trzy razy i
zaprzestał.
22.
2 Krl
13,19 19 Wtedy mąż Boży rozgniewał się na niego i rzekł: «Trzeba było uderzyć pięć
albo sześć razy! Wtedy byś pokonał Aram doszczętnie, teraz zaś pokonasz
Aram tylko trzy razy!»
23. 2 Krl 19,6 Izajasz zaś rzekł do nich: «Tak
powiecie waszemu panu: Tak mówi Pan: Nie bój się słów, które usłyszałeś, a
którymi pachołcy króla asyryjskiego Mi bluźnili!
24.
2 Krl
19,31 Albowiem z Jeruzalem wyjdzie
Reszta, i z góry Syjon garstka ocalałych. Zazdrosna miłość Pana
<Zastępów> tego dokona!
25.
2 Krl
20,7 Wtedy Izajasz powiedział: «Weźcie placek figowy!» Gdy wzięli i położyli
na wrzód, Ezechiasz wyzdrowiał.
26.
2 Krl
20,10 Ezechiasz rzekł: «To łatwe dla
cienia postąpić o dziesięć stopni. Nie - niech cień się cofnie o dziesięć
stopni!»
27.
2 Krl
22,7 Tylko nie trzeba żądać od nich
sprawozdania z pieniędzy im doręczonych, ponieważ pracują z niezachwianą
wiernością».
28.
2 Krl
24,14 I przesiedlił na wygnanie całą Jerozolimę, mianowicie wszystkich książąt
i wszystkich dzielnych wojowników, dziesięć tysięcy pojmanych, oraz wszystkich
kowali i ślusarzy. Pozostała jedynie najuboższa ludność kraju
29.
2 Krl
25,7 Synów Sedecjasza wymordowano na
jego oczach, a [król babiloński] rozkazał wyłupić oczy Sedecjaszowi i
zakuć go w podwójne kajdany z brązu. Następnie uprowadził go do Babilonu.
Pierwsza Księga Kronik
Historia teologiczna szuka
idealnych wzorców: Dawid i Salomon. Autor używa 12 źródeł pozabiblijnych. Cel księgi:
religijny=posłuszeństwo Prawu Mojżesza i polityczny=świetność dynastii Dawida.
1.
1 Krn
16,8 Dzięki czyńcie Panu, wzywajcie Jego imienia, głoście dzieła Jego wśród
narodów! Śpiewajcie Mu, grajcie Mu
psalmy, rozpowiadajcie wszystkie Jego cuda.
2.
1
Krn 17,16 Poszedł więc król Dawid i
usiadłszy przed Panem, mówił: «Kimże ja jestem, o Panie, Boże, i czym mój ród,
że doprowadziłeś mnie aż dotąd?
3.
1 Krn
21,13 I rzekł Dawid do Gada: «Jestem w wielkiej rozterce. Niech wpadnę
raczej w ręce Pana, bo wielkie jest Jego miłosierdzie, ale w ręce człowieka
niech nie wpadnę»
4.
1 Krn
21,27 Nakazał więc Pan Aniołowi, by
schował swój miecz do pochwy
5.
1 Krn
23,25 - Rzekł bowiem Dawid: «Pan, Bóg Izraela, dał odpoczynek swemu ludowi i
zamieszkał w Jerozolimie na stałe.
Druga Księga Kronik
1.
2 Krn
1,10 Daj mi obecnie mądrość i wiedzę, abym mógł występować wobec tego ludu:
któż bowiem zdoła sądzić ten lud Twój wielki?»
2.
2 Krn
6,18 Czyż jednak naprawdę zamieszka Bóg z człowiekiem na ziemi? Przecież
niebo i najwyższe niebiosa nie mogą Cię objąć, a tym mniej ta świątynia, którą
zbudowałem.
3.
2 Krn
7,15 Teraz moje oczy będą otwarte, a uszy moje uważne na modlitwę w tym
miejscu.
4.
2 Krn
9,1 Również i królowa Saby, usłyszawszy rozgłos o Salomonie, przybyła,
aby przez roztrząsanie trudnych zagadnień osobiście przekonać się w Jerozolimie
o [mądrości] Salomona. [Przybyła] ze świetnym orszakiem i wielbłądami
dźwigającymi wonności i bardzo dużo złota oraz drogocennych kamieni. Następnie
przyszła do Salomona i odbyła z nim rozmowę o wszystkim, co postanowiła.
5.
2 Krn
18,7 Na to król izraelski odrzekł
Jozafatowi: «Jeszcze jest jeden mąż, przez którego można zapytać Pana. Ale ja
go nienawidzę, bo mi nie prorokuje dobrze, tylko zawsze źle. Jest to
Micheasz, syn Jimli». Wtedy Jozafat powiedział: «Nie mów tak, królu!»
6.
2 Krn
36,22 Aby się spełniło słowo Pańskie, z
ust Jeremiasza, pobudził Pan ducha Cyrusa, króla perskiego, w pierwszym roku
[jego panowania], tak iż obwieścił on również na piśmie w całym państwie
swoim, co następuje:
Księga Ezdrasza i Neemiasza
Tytuł nie jest od ich
autorów, ale od bohaterów. To są księgi Protokanoniczne. Nie wiadomo kto był
pierwszy Ezdrasz czy Neemiasz. Tematem jest odbudowa gminy żydowskiej. Trzy
sprawy = odbudowa świątynia – Jerozolima jako miasto obronne i zżycie
repatriantów (początek judaizmu).
1.
Ezd
1,1 Aby
się spełniło słowo Pańskie z ust Jeremiasza, pobudził Pan ducha Cyrusa,
króla perskiego, w pierwszym roku [jego panowania], tak iż obwieścił on,
również na piśmie, w całym państwie swoim, co następuje:
2.
Ezd
5,13 Ale w pierwszym roku [panowania] Cyrusa, króla babilońskiego, kazał ten
król odbudować ten dom Boży.
3.
Ezd
7,6 Ten to Ezdrasz wyszedł z Babilonu; a był on uczonym, biegłym w Prawie
Mojżeszowym, które nadał Pan, Bóg izraelski. A ponieważ ręka Pana, Boga
jego, nad nim czuwała, spełnił mu król wszelkie jego życzenia.
5.
Ezd
9,3 Gdy tę wieść usłyszałem, rozdarłem swoją szatę i płaszcz, wyrywałem sobie
włosy z głowy i brody i wstrząśnięty usiadłem.
Księga Neemiasza
1.
Ne 1,4
I oto, gdy to usłyszałem, usiadłem, płakałem i trapiłem się całymi dniami,
pościłem i modliłem się w obecności Boga niebios.
2.
Ne 1,5
I powiedziałem: «Ach, Panie, Boże niebios, Boże wielki i straszny,
dotrzymujący przymierza i otaczający opieką tych, którzy Cię miłują i zachowują
Twoje przykazania.
3.
Ne
3,34 i rzekł w obecności braci swoich i wojska samarytańskiego: «Co ci
niedołężni Żydzi wyrabiają! Czy to im ujdzie płazem? Czy skoro złożą
ofiarę, to już dzieło skończone? Czy ze zwałów gruzu wskrzeszą kamienie - wszak
one są spalone!»
4.
Ne 6,5
Wtedy Sanballat przysłał do mnie tak
samo po raz piąty sługę swego z listem otwartym.
5.
Ne 8,4
Pisarz Ezdrasz stanął na drewnianym podwyższeniu, które zrobiono w tym celu.
Obok niego stanął po prawicy: Mattitiasz, Szema, Anajasz, Uriasz, Chilkiasz i
Maasejasz; a po lewicy: Pedajasz, Miszael, Malkiasz, Chaszum, Chaszbaddana,
Zachariasz i Meszullam.
6.
Ne 8,9
Wtedy Nehemiasz, to jest namiestnik, oraz kapłan-pisarz Ezdrasz, jak i lewici, którzy
pouczali lud, rzekli do całego ludu: «Ten dzień jest poświęcony Panu, Bogu
waszemu. Nie bądźcie smutni i nie płaczcie!» Cały lud bowiem płakał, gdy
usłyszał te słowa Prawa.
7.
Ne
8,16 I wyszedł lud, przynieśli to i
uczynili sobie szałasy: niejeden na dachu swoim, inni na podwórzach swoich,
także i na dziedzińcach domu Bożego, na placu Bramy Wodnej i na placu Bramy
Efraimskiej.
8.
Ne
9,5-37 Historia Izraela
Księga Tobiasza
Tobiasz
bogaty i uczciwy, pobożny – w niewoli w Niniwa – traci wzrok. Młody Tobiasz-
syn (Ryba). Opatrzność Booza; grzebanie umarłych; nauka o aniołach (Rafael) i o
demonach (Asmodeusz).
1.
Tb 1,8
Trzecią [dziesięcinę] dawałem sierotom, wdowom i prozelitom, którzy należeli do
synów Izraela. Przynosiłem im ją i dawałem co trzeci rok. Myśmy ją jedli
stosownie do podanego w Prawie Mojżeszowym przepisu i stosownie do zaleceń
Debory, matki Ananiela, mojego ojca, ponieważ ojciec mój umarł pozostawiając
mnie sierotą.
2.
Tb
1,17 Dawałem mój chleb głodnym i ubranie nagim. A jeśli widziałem zwłoki
któregoś z moich rodaków wyrzucone poza mury Niniwy, grzebałem je
3.
Tb
2,10 Nie zauważyłem, że ptaki siedziały nade mną na murze. Wtedy spadły ciepłe
odchody ich na moje oczy i spowodowały bielmo. Poszedłem do lekarzy, aby
się wyleczyć. Ale tym bardziej oczy moje wygasały z powodu bielma, im bardziej
smarowano mi je maścią, aż w końcu całkiem oślepłem. Przez cztery lata byłem
niewidomy. Wszyscy moi bracia smucili się z mojego powodu. Achikar utrzymywał
mnie przez dwa lata, zanim wyjechał do Elimaidy”
4.
Tb 3,6
Teraz więc uczyń ze mną według Twego upodobania, pozwól duchowi mojemu
odejść ode mnie: chcę odejść z ziemi i stać się [znowu] ziemią. Ponieważ śmierć
jest lepsza dla mnie niż życie, albowiem słuchać muszę wyrzutów
niesłusznych i ogarnia mnie wielka boleść. Panie, rozkaż, niech będę uwolniony
od tej niedoli! Pozwól mi udać się na miejsce wiecznego pobytu, nie
odwracaj Twego oblicza ode mnie, Panie, ponieważ dla mnie lepiej jest umrzeć,
aniżeli przyglądać się wielkiej niedoli w moim życiu i słuchać szyderstw.
5.
Tb
3,10 Tego dnia była ona bardzo zmartwiona i zaczęła płakać. Wyszedłszy do
górnej izby swojego ojca miała zamiar się powiesić. Jednak zaraz opamiętała się
i rzekła: «Niechaj nie szydzą z mego ojca - mówiąc do niego: "Miałeś jedną
umiłowaną córkę i ona z powodu nieszczęść się powiesiła". Nie mogę wśród
smutku przyprowadzać do Otchłani starości ojca mego. Będzie lepiej dla mnie
nie powiesić się, lecz ubłagać Pana o śmierć, abym nie wysłuchiwała więcej
obelg w moim życiu».
6.
Tb
3,17 I został posłany Rafał, aby uleczyć obydwoje: Tobiasza, aby mu zdjąć
bielmo z oczu, tak, aby oczyma swymi znowu oglądał światło Boże, i Sarę, córkę
Raguela, aby ją dać Tobiaszowi, synowi Tobiasza, za żonę i odpędzić od niej
złego ducha Asmodeusza, ponieważ Tobiaszowi przysługuje prawo otrzymać ją w
dziedzictwie przed wszystkimi, którzy ją pragną poślubić.
7.
Tb 4,3
I zawołał swego syna Tobiasza, który przyszedł do niego. I rzekł mu: «Spraw
mi piękny pogrzeb! Szanuj swoją matkę i nie zapomnij o niej przez wszystkie
dni jej życia! Czyń to, co jej się będzie podobać, i nie zasmucaj jej duszy
żadnym twoim uczynkiem!
8.
Tb 4,7
A wszystkim, którzy postępują sprawiedliwie, dawaj jałmużnę z majętności
swojej i niech oko twoje nie będzie skąpe w czynieniu jałmużny! Nie odwracaj
twarzy od żadnego biedaka, a nie odwróci się od ciebie oblicze Boga.
9.
Tb
5,4 I poszedł Tobiasz poszukać człowieka, który wyruszy razem z nim do Medii, a
będzie znał drogę. A gdy wyszedł, spotkał stojącego przed sobą anioła Rafała,
a nie wiedział, że jest to anioł Boży.
10.
Tb 6,4
Wtedy powiedział mu znowu anioł: «Rozpłataj tę rybę i wyjmij z niej żółć,
serce i wątrobę, i zostaw je przy sobie, a wnętrzności odrzuć! Żółć bowiem,
serce i wątroba jej są pożytecznym lekarstwem».
11.
Tb 6,8
A ten mu odpowiedział: «Serce i wątrobę ryby spal przed mężczyzną lub kobietą,
których opanował demon lub zły duch, a zniknie opętanie i już nigdy nie
zwiąże się z nim
12.
Tb
6,14 A Tobiasz w odpowiedzi rzekł Rafałowi: «Bracie Azariaszu, ja słyszałem, że
ona była wydawana już za siedmiu mężów i że oni zmarli w swych komnatach
małżeńskich tej nocy, kiedy zbliżali się do niej. Słyszałem także, jak
niektórzy mówili, że zabija ich demon
13.
Tb 8,5
5 Wstała i ona i zaczęli się modlić i błagać, aby dostąpić ocalenia. I
zaczęli tak mówić: «Bądź uwielbiony, Boże ojców naszych, i niech będzie
uwielbione imię Twoje na wieki przez wszystkie pokolenia! Niech Cię uwielbiają
niebiosa i wszystkie Twoje stworzenia po wszystkie wieki.
14.
Tb 8,
18 Potem powiedział swoim sługom, aby grób zasypali, zanim nastanie poranek
15.
Tb
10,7 Ale ona mu odpowiedziała: «Zostaw mnie i nie zwódź mnie, dziecko moje
zginęło». I wychodziła codziennie, i wypatrywała drogę, którą jej syn
poszedł, i nie dała się nikomu przekonać. A kiedy zaszło słońce, wracała,
lamentowała i płakała przez całą noc, i nie mogła spać.
16.
Tb
11,11 I przystąpił do niego Tobiasz z żółcią
z ryby w ręku, i dmuchnął na jego oczy, dotknął się i rzekł: «Ufaj,
ojcze!», i przyłożył mu lekarstwo, i odczekał chwilę.
17.
Tb
12,8 Lepsza jest modlitwa ze szczerością i miłosierdzie ze sprawiedliwością
aniżeli bogactwo z nieprawością. Lepiej jest dawać jałmużnę, aniżeli gromadzić
złoto
18.
Tb
12,15 Ja jestem Rafał, jeden z
siedmiu aniołów, którzy stoją w pogotowiu i wchodzą przed majestat Pański».
Księga Judyty
Król
assyryjski Nabuchodonozor i jego dowódca Holofernes. Pochwala stanu wdowiego.
1.
Jdt
5,6-21 Historia Narodu Wybranego
3.
Jdt
7,30 A Ozjasz rzekł do nich: «Bądźcie mężni, bracia! Przetrwamy jeszcze pięć
dni. W tych dniach Pan i Bóg nasz okaże nam miłosierdzie swoje, On bowiem
nie opuści nas do końca.
4.
Jdt
8,28 A Ozjasz odpowiedział jej: «Wszystko, coś powiedziała, wygłosiłaś ze
szlachetnego serca, i nie ma nikogo, kto by sprzeciwił się twoim słowom,
5.
Jdt
9,5 Tyś uczynił rzeczy wcześniejsze od tamtych i tamte, i te, które będą
później, także i teraźniejsze, i te, które nastąpią, i już się stały, i te,
które masz w swoim zamyśle.
6.
Jdt
9,11 Albowiem nie w
ilości jest Twoja siła ani panowanie Twoje nie zależy od mocnych, lecz Ty
jesteś Bogiem pokornych, wspomożycielem uciśnionych, opiekunem słabych,
obrońcą odrzuconych i wybawcą tych, co utracili nadzieję.
8.
Jdt
12,13 I odszedł Bagoas od Holofernesa i przyszedł do niej, i rzekł: «Piękna,
młoda kobieto, nie wahaj się stanąć przed panem moim! Będziesz uczczona w
jego obecności i będziesz piła z nami rozweselające wino, i staniesz się w tym
dniu jak jedna z córek synów Aszszura, przebywających w domu Nabuchodonozora».
9.
Jdt
13, 8-9 I uderzyła go dwukrotnie z całej siły w kark, i odcięła głowę.
Potem zsunęła jego ciało z posłania, zdjęła kotarę ze słupów [namiotu] i w
chwilę później wyszła, podając niewolnicy swojej głowę Holofernesa.
10.
Jdt
13,18 A Ozjasz powiedział do niej: «Błogosławiona jesteś, córko, przez Boga
Najwyższego, spomiędzy wszystkich niewiast na ziemi, i niech będzie błogosławiony
Pan Bóg, Stwórca nieba i ziemi, który cię prowadził, abyś odcięła głowę
wodza naszych nieprzyjaciół.
11.
Jdt
14,7 A gdy go podniesiono, upadł do nóg Judycie, oddał jej pokłon i
zawołał: «Błogosławionaś ty we wszystkich namiotach Judy i między wszystkimi
narodami, które, gdy usłyszą twoje imię, zatrwożą się.
12.
Jdt
15,9 A gdy przyszli do niej, wszyscy jednomyślnie wysławiali ją i mówili: «Tyś
wywyższeniem Jeruzalem, tyś chlubą wielką Izraela, tyś wielką dumą naszego
narodu
13.
Jdt
16,1 I mówiła Judyta: «Uderzcie w bębny na cześć mojego Boga, zagrajcie
Panu na cymbałach, zanućcie Mu psalm i pieśń uwielbienia, wysławiajcie i
wzywajcie Jego imię!
14.
Jdt
16,9 Sandały jej przykuły jego oko, jej piękność usidliła jego duszę, a miecz przeciął kark jego.
Księga Estery
Na dworze perskim – Ester i
jej opiekun Mardodeusz. Ta księga nie wymienia ani razu imienia Boga. Król
Aswersus i królowa Waszti w mieście Suza.
1.
Est
2,7 A był on opiekunem Hadassy, to jest Estery, córki stryja swego, bo nie
miała ona ojca ani matki. Była to panna o pięknej postaci i miłym wyglądzie;
a gdy umarli jej ojciec i matka, przyjął ją Mardocheusz za córkę
3.
Est
3,10 Na to zdjął król sygnet z ręki swojej i dał go Hamanowi, synowi
Hammedaty, Agagicie, wrogowi Żydów.
4.
Est
6,10 I rzekł król do Hamana: «Szybko weź szatę i konia i, jak powiedziałeś, tak
uczyń Żydowi Mardocheuszowi, który siedzi w Bramie Królewskiej. Niczego nie
opuść z tego wszystkiego, co powiedziałeś!»
5.
Est
7,3 W odpowiedzi rzekła królowa Estera: «Królu, jeśli mnie darzysz
życzliwością i jeśli królowi się podoba, to niech będzie darowane mi życie na
moją prośbę i lud mój na moje życzenie!
6.
Est 8,
12g …długi cytat bez oznaczenia wersetów
Pierwsza Księga Machabejska
Autor nieznany, historyk –
lata 175-135. Nie wymienia ani razu imienia Boga.
1.
1 Mch
1,56 Księgi Prawa, które znaleziono, darto w strzępy i palono ogniem.
2.
1 Mch
2,24 Gdy zobaczył to Matatiasz, zapłonął gorliwością i zadrżały mu nerki, i
zawrzał gniewem, który był słuszny. Pobiegł więc i zabił tamtego obok
ołtarza.
3.
1 Mch
2,41 Tego więc dnia postanowili: «Jeśliby jakikolwiek człowiek w dzień sobotni
wyszedł walczyć przeciwko nam, my będziemy z nim walczyli, żebyśmy nie
zginęli wszyscy, tak jak zginęli nasi bracia w jaskiniach.
4.
1 Mch
2,50 Teraz więc, dzieci, brońcie
Prawa, a nawet życie swoje oddajcie za przymierze, zawarte z waszymi
ojcami.
5.
1
Mch 3,18 Juda odparł: «Bez trudu wielu
może być pokonanych rękami małej liczby, bo Niebu nie czyni różnicy, czy
ocali przy pomocy wielkiej czy małej liczby
6.
1 Mch
9,22 Reszta zaś tego, czego dokonywał Juda, jego walk, bohaterskich czynów i
wielkości jego, nie została spisana. Była bowiem zbyt wielka.
7.
1 Mch
12,11 My zawsze i bez przerwy w święta i inne dni uroczyste o was pamiętamy w
czasie ofiar, które składamy, i w czasie modlitw. Trzeba bowiem i wypada
pamiętać o braciach.
Druga Księga Machabejska
3.
2 Mch
2,32 Teraz więc po tak długim zatrzymywaniu się nad wstępem rozpoczynamy
opowiadanie. Niemądrze byłoby bowiem zbytnio się rozwodzić przed
rozpoczęciem historii, a samą historię przedstawić krótko.
4.
2 Mch
3,25 Ukazał się im bowiem jakiś koń przybrany najozdobniejszym czaprakiem,
niosący na sobie strasznego jeźdźca. [Koń] rzuciwszy się gwałtownie, zawisł nad
Heliodorem przednimi kopytami, a jeździec ukazał się w złotej zbroi.
5.
2 Mch
3,38 «Jeżeli masz jakiego wroga albo przeciwnika w rządach, poślij go
tam, a otrzymasz go obitego, jeżeli tylko się wyratuje, bo na tym miejscu
naprawdę działa jakaś Boża moc.
6.
2
Mch 5,19 Pan jednak nie wybrał ludu ze względu na świątynię, ale świątynię
ze względu na lud.
7.
2 Mch
6,12 Proszę więc tych, którzy będą czytali tę księgę, aby nie wpadli w
przygnębienie z powodu tego, co trzeba było znieść; żeby raczej na to zwracali
uwagę, że prześladowania były nie po to, aby zniszczyć, ale aby wychować
nasz naród.
8.
2 Mch
6,24 «Udawanie bowiem nie przystoi naszemu wiekowi. Wielu młodych byłoby
przekonanych, że Eleazar, który już ma dziewięćdziesiąt lat, przyjął pogańskie
obyczaje.
9.
2 Mch
10,29 Gdy rozgorzała zażarta walka, przeciwnikom ukazało się z nieba pięciu
wspaniałych mężów, na koniach ze złotymi uzdami, którzy stanęli na czele
Żydów.
10.
2 Mch
12,3 Mieszkańcy Jafy popełnili taką oto zbrodnię: poprosili, aby Żydzi,
którzy wśród nich mieszkali, weszli razem ze swoimi żonami i dziećmi do
przygotowanych przez nich wcześniej łodzi, jak gdyby nie mieli względem nich
żadnych wrogich zamiarów,
11.
2 Mch
12, 43-44 Uczyniwszy zaś składkę pomiędzy ludźmi, posłał do Jerozolimy
około dwu tysięcy srebrnych drachm, aby złożono ofiarę za grzech. Bardzo
pięknie i szlachetnie uczynił, myślał bowiem o zmartwychwstaniu. Gdyby
bowiem nie był przekonany, że ci zabici zmartwychwstaną, to modlitwa za
zmarłych byłaby czymś zbędnym i niedorzecznym,
12. 2 Mch 15,33 Potem wyciął język bezbożnego
Nikanora i powiedział, aby na części go posiekać i dać ptakom, zapłatę zaś
za głupotę zawiesić naprzeciwko świątyni.
2) Księgi dydaktyczne (mądrościowe) – sentencje
Księga Hioba
Pisana proza i poezja. Mowy
sadowe. Problem cierpienia.
1.
Hi
1,21 i rzekł: «Nagi wyszedłem z łona matki i nagi tam wrócę. Dał Pan i
zabrał Pan. Niech będzie imię Pańskie błogosławione!»
2.
Hi
2,10 Hiob jej odpowiedział: «Mówisz jak kobieta szalona. Dobro przyjęliśmy z
ręki Boga. Czemu zła przyjąć nie możemy?» W tym wszystkim Hiob nie
zgrzeszył swymi ustami.
3.
Hi
6,15 Najbliżsi zawiedli jak potok, jak zimowy strumień uchodzą
4.
Hi
19,25 Lecz ja wiem: Wybawca mój żyje, na ziemi wystąpi jako ostatni.
5.
Hi 31 Ideał
mężczyzny === Prz 31, 10-31 Ideał kobiety
7.
Hi 32,
21-22 Nie trzymam niczyjej strony. Nie będę schlebiał nikomu
8.
Hi 33,
6-7 Tylem, co ty, wart u Boga. I jam jest z gliny zrobiony. Niech mowy
cię moje nie płoszą, powagą cię nie przytłaczam.
9.
Hi
40,4 «Jam mały, cóż Ci odpowiem? - Rękę przyłożę do ust.
10.
Hi
42,5-6 Dotąd Cię znałem ze słyszenia, obecnie ujrzałem Cię wzrokiem, stąd odwołuję, co powiedziałem, kajam się w
prochu i w popiele».
Księga Psalmów
„Psalm” to utwór religijny o
charakterze poetyckim. Przypisuje się 73 psalmy dawidowi. Psałterz jest
podzielony na 5 ksiąg. Numeracja odmienna od 9-147 psalmu. Rodzaje literackie: hymny
pochwalne, lamentacje, psalmy królewskie, prorockie i profetyczne. Indywidualne
i grupowe.
1.
Ps 1
Dwie drogi życia
2.
Ps 2,7
Ogłoszę postanowienie Pana: Powiedział do mnie: «Tyś Synem moim, Ja Ciebie dziś
zrodziłem
3.
Ps 5
lamentacja indywidualna
4.
Ps 7,
16 Wykopał dół i pogłębił go, lecz wpadł do jamy, którą przygotował.
5.
Ps 9 i
10
6.
Ps 14,
1 Mówi głupi w swoim sercu: «Nie ma Boga». Oni są zepsuci, ohydne rzeczy
popełniają, nikt nie czyni dobrze.
7.
Ps 23
psalm ufności
8.
Ps 24,3
Kto wstąpi na górę Pana, kto stanie w Jego świętym miejscu?
9.
Ps 25,7
Psalm alfabetyczny
10.
Ps 26,4
Nie zasiadam z ludźmi fałszywymi ani
z niegodziwymi się nie spotykam.
11.
Ps 27,1
Pan światłem i zbawieniem moim: kogóż mam się lękać? Pan obroną mojego życia:
przed kim mam się trwożyć?
12.
Ps 30,6
Gniew Jego bowiem trwa tylko przez chwilę, a Jego łaskawość - przez całe życie.
Płacz nadchodzi z wieczora, a rankiem okrzyki radości.
13.
Ps 31,6
W ręce Twoje powierzam ducha mojego: Ty mnie wybawiłeś, Panie, Boże wierny!
15.
Ps 36,10
Albowiem w Tobie jest źródło życia i w Twej światłości oglądamy światłość.
16.
Ps 37,16
Lepsza jest odrobina, którą ma sprawiedliwy, niż wielkie bogactwo występnych,
17.
Ps 40,8
= Ps 70 Wtedy powiedziałem: «Oto przychodzę; w zwoju księgi o mnie napisano:
18.
Ps 41,
7 i 10 A jeśli przychodzi któryś odwiedzić, mówi puste słowa, w sercu swym
złość gromadzi, a skoro wyjdzie za drzwi, wypowiada ją.
19.
Ps 42,2
Jak łania pragnie wody ze strumieni, tak dusza moja pragnie Ciebie, Boże!
20.
Ps 44,14
Wystawiłeś nas na wzgardę sąsiadom, na śmiech i urąganie naszego otoczenia.
21.
Ps 45,11
Posłuchaj, córko, spójrz i nakłoń ucha,
zapomnij o twym narodzie, o domu twego ojca!
22.
Ps 50,21
Ty to czynisz, a Ja mam milczeć? Czy myślisz, że jestem podobny do ciebie?
Skarcę ciebie i postawię ci to przed oczy
23.
Ps 51,
4 – 9-10 -17 -Obmyj mnie zupełnie z mojej winy i oczyść mnie z grzechu
mojego!
24.
Ps 53,2
binata Ps 14 Mówi głupi w swoim sercu: «Nie ma Boga». Oni są zepsuci, ohydne
rzeczy popełniają, nie ma takiego, co dobrze czyni.
25.
Ps 54,
6 Oto Bóg mi dopomaga, Pan podtrzymuje me życie.
26.
Ps 55,10
O Panie, rozprosz, rozdziel ich języki; bo widzę przemoc i niezgodę w mieście.
27.
Ps 56,
12 Bogu ufam, nie będę się lękał: cóż może mi uczynić człowiek
28.
Ps 57,8
Serce moje jest mocne, Boże, mocne serce moje; zaśpiewam i zagram.
29.
Ps 67,2 Niech Bóg się zmiłuje nad nami, niech nam
błogosławi; niech zajaśnieje dla nas Jego oblicze
30.
Ps 69,
6 Boże, Ty znasz moją głupotę i występki
moje nie są zakryte przed Tobą.
31.
Ps 71,
9 i 18 Nie odtrącaj mnie w czasie starości; gdy siły ustaną, nie opuszczaj
mnie!
32.
Ps 73
(Ps 37 i Ps 48)
34.
Ps 84,5
Szczęśliwi, którzy mieszkają w domu Twoim, Panie, nieustannie Cię wychwalają.
35.
Ps 85,
11 Łaskawość i wierność spotkają się z
sobą, ucałują się sprawiedliwość i pokój.
36.
Ps 90,
4 i 10 Bo tysiąc lat w Twoich oczach jest jak wczorajszy dzień, który minął,
niby straż nocna.
37.
Ps 95,1
Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu, wznośmy okrzyki na cześć Skały naszego zbawienia:
38.
Ps 97,2
Obłok i ciemność wokoło Niego, sprawiedliwość i prawo podstawą Jego tronu.
39.
Ps 99,4
Królem jest Potężny, co kocha sprawiedliwość. Ty ustanowiłeś to, co jest
słuszne, prawo i sprawiedliwość w Jakubie Ty ustanowiłeś.
40.
Ps 102,
2 Panie, słuchaj modlitwy mojej, a wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie!
41.
Ps 103,
11 Bo jak wysoko niebo wznosi się nad
ziemią, tak można jest Jego łaskawość dla tych, co się Go boją.
42.
Ps
105, 17 Wysłał przed nimi człowieka:
Józefa sprzedano jako niewolnika.
43.
Ps 107,1 Wysławiajcie Pana, bo dobry, bo na wieki Jego
łaskawość
44.
Ps 108
= (Ps 57 +60)
45.
Ps
110,4 Pan przysiągł i żal Mu nie będzie:
«Tyś Kapłanem na wieki na wzór Melchizedeka»
46.
Ps
112,5 Dobrze się wiedzie mężowi, który lituje się i pożycza, postępuje w swych
sprawach uczciwie.
47.
Ps
113-118 = Wielki Hallel
48.
Ps
115, 1 i 4 Nie nam, Panie, nie nam, lecz
Twemu imieniu daj chwałę za Twoją łaskawość i wierność
49.
Ps 116
(114-115)
50.
Ps 117
Tylko dwa wersety - Alleluja. Chwalcie Pana, wszystkie narody,
wysławiajcie Go, wszystkie ludy, bo Jego łaskawość nad nami potężna, a wierność
Pańska trwa na wieki.
51.
118, 8 i 22 Lepiej się uciec
do Pana, niż pokładać ufność w człowieku. --
52.
119 - Cały
Psalm 119 skupia się zatem wokół tego Słowa życia i szczęśliwości. Jego głównym
tematem jest «Słowo» i «Prawo» Pana, ale obok tych terminów w prawie wszystkich
wersetach występują ich synonimy, takie jak «przykazania», «wyroki»,
«postanowienia», «upomnienia», «obietnica», «ustawy»; oraz związane z nimi
liczne czasowniki, jak: zachowywać, strzec, pojmować, znać, miłować, rozważać,
żyć.
53.
Ps
119=Ps 71
54.
Ps
120-134 = Pieśń stopni albo pielgrzymów
55.
Ps 121,2 i 8
56.
Ps
124,8 Nasza pomoc jest w imieniu Pana, który stworzył niebo i ziemię.
57.
Ps
126,5 Którzy we łzach sieją, żąć będą w
radości
58.
Ps
127, 1 Jeżeli Pan domu nie zbuduje, na próżno się trudzą ci, którzy go wznoszą.
Jeżeli Pan miasta nie ustrzeże, strażnik czuwa daremni
59.
Ps
129,8 Nie powiedzą także przechodnie: «Błogosławieństwo Pańskie nad wami!»
«Błogosławimy wam w imię Pana!
60.
Ps 130, 7 Niech Izrael wygląda Pana. U Pana bowiem
jest łaskawość i obfite u Niego odkupienie
61.
Ps
132,9 Niech się kapłani Twoi odzieją w sprawiedliwość, a Twoi czciciele niech
się radują!
62.
Ps
133,1 Oto jak dobrze i jak miło, gdy bracia mieszkają razem;
63.
Ps
135,16 i 17 Mają usta, ale nie mówią, mają oczy, ale nie widzą. 17 Mają uszy,
ale nie słyszą; i nie ma oddechu w ich ustach.
64.
Ps 136
Bo Jego laska na wieki
65.
Ps
137,4 Jakże możemy śpiewać pieśń Pańską w obcej krainie?
66.
Ps
144,3 Jakże możemy śpiewać pieśń Pańską w obcej krainie?
67.
Ps
145, 8 Pan jest łagodny i miłosierny, nieskory do gniewu i bardzo łaskawy
68.
Ps
145, 15 - Oczy wszystkich oczekują
Ciebie, Ty zaś dajesz im pokarm we właściwym czasie
69.
Ps
146=147
70.
Ps
148,3 Chwalcie Go, słońce i księżycu, chwalcie Go, wszystkie gwiazdy świecące.
71.
Ps
150,5- 6 Chwalcie Go na cymbałach
dźwięcznych, chwalcie Go na cymbałach brzęczących: Wszystko, co żyje, niech chwali Pana!
Alleluja.
Księga Przysłów (przypowieści)
Pouczenia religijne i
moralne. Paralelizm = odpowiedniość myśli = przeciwstawny; synominczny; ciągły.
Literatura mądrościowe używa różne gatunki literackie: satyra, przypowieść,
bajki, zagadki ///Mądrość – głupota /// Najważniejsze cnoty to sprawiedliwość i
bogobojność.
1.
Prz
1,7 Podstawą wiedzy jest bojaźń Pańska, lecz głupcy odrzucają mądrość i
karność.
2.
Prz
3,5 Z całego serca Bogu zaufaj, nie polegaj na swoim rozsądku,
3.
Prz
6,9 Jak długo, leniwcze, chcesz leżeć? A kiedyż ze snu powstaniesz?
4.
Prz
8,17 Tych kocham, którzy mnie kochają, znajdzie mnie ten, kto mnie szuka.
6.
Prz
8,27 Gdy niebo umacniał, z Nim byłam,
gdy kreślił sklepienie nad bezmiarem wód,
7.
Prz
10,19 Nie uniknie się grzechu w
gadulstwie, kto ostrożny w języku - jest mądry.
8.
Prz 11,22 [Czym] w ryju świni złota obrączka,
[tym] piękna kobieta, ale bez rozsądku.
9.
Prz
12,1 Kto napomnienie lubi, kocha mądrość, kto nagan nie znosi, jest
głupi.
10.
Prz
13,7 Jeden udaje bogacza - nie mając
niczego, [inny] udaje nędzarza - a opływa w dobra.
11.
Prz
13,13 Kto gardzi nakazem, ten szkodę ponosi, nagrodę otrzyma, kto rozkaz
szanuje
12.
Prz
13,20 Kto z mądrym przestaje - nabywa mądrości, towarzysz głupców
poniesie szkodę.
13.
Prz 13,24 Nie kocha syna, kto rózgi żałuje, kto kocha go
- w porę go karci.
14.
Prz 14,16 Mądry się boi, od złego ucieka,
a głupi się unosi, czuje się pewnym.
15.
Prz
14,31 Kto ciemięży ubogiego, lży jego Stwórcę, czci Go ten, kto się nad
biednym lituje
16.
Prz
15,1 Odpowiedź łagodna uśmierza zapalczywość, słowo raniące pobudza do
gniewu.
17.
Prz
15,16 Lepiej mieć mało - z bojaźnią Pańską, niż z niepokojem - wielkie
bogactwo
18.
Prz
15,22 Brak rady unicestwia zamiary, udają
się one, gdzie wielu doradców.
19.
Prz 16,1 Człowiecze są zamysły serca,
odpowiedź języka od Pana
20.
Prz 16,3 Powierz
Panu swe dzieło, a spełnią się twoje zamiary.
21.
Prz
16,9 Serce człowieka obmyśla drogę, lecz Pan utwierdza kroki.
22.
Prz
17,10 Nagana głębiej działa na mądrego niżeli na głupiego sto batów.
23.
Prz
17,28 I głupi, gdy milczy, wydaje się mądrym, kto wargi zamyka -
bezpieczny.
24.
Prz
19,17 Pożycza [samemu] Panu - kto dla biednych życzliwy, za dobrodziejstwo
On mu nagrodzi.
25.
Prz 20,4 Nie pracuje leniwy w jesieni,
więc w żniwa darmo szuka plonu.
26.
Prz 21,13 Kto uszy zatyka na krzyk ubogiego,
sam będzie wołał bez skutku.
27.
Prz
23,1-2 Gdy z możnym do stołu usiądziesz, pilnie
uważaj, co masz przed sobą; nóż sobie przyłóż do gardła, jeśli masz
gardło żarłoczne.
28.
Prz
24,21-22 Synu mój, lękaj się Boga i
króla, nie łącz się z tymi, co myślą inaczej, bo wnet ich zagłada nastanie.
Kto zna upadek obydwu?
29.
Prz
25,17 Stawaj rzadko w domu sąsiada,
by nie miał cię dość i nie nabrał wstrętu.
30.
Prz
27,1 Nie chwal się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień ci
przyniesie
31.
Prz
27, 8 Jak ptak, co uciekł z gniazda, tak człowiek, co uciekł z ojczyzny.
32.
Prz
28,6 Więcej wart biedak, co żyje uczciwie, niż bogacz o drogach krętych.
33.
Prz
29,21 Kto sługę rozpuści za młodu, ten w końcu z uporem się spotka.
34.
Prz
31, 1-31 Dzielna Niewiasta
35.
Prz
31,30 Kłamliwy wdzięk i marne jest
piękno: chwalić należy niewiastę, co boi się Pana.
Ksiega Hohetela (Eklezjastesa)
Kohelet to funkcja a nie imię.
To urząd “przemawiającego na zebraniu”. Rozważania nad sensem życia. “Marność”
lub jej synonimy jest powtarzane 64 razy (to co niestale, próżne, bezużyteczne).
Zagadnienia filozoficzno-religijne. Marność, ale nie pesymizm.
1.
Koh 1,2 Marność nad marnościami, powiada Kohelet, marność
nad marnościami - wszystko marność.
2.
Koh 1,8 Mówienie jest wysiłkiem: nie zdoła człowiek
wyrazić [wszystkiego] słowami. Nie nasyci się oko patrzeniem ani ucho
napełni słuchaniem.
3.
Koh 1,9 To, co było, jest tym, co będzie, a to, co się
stało, jest tym, co znowu się stanie: więc nic zgoła nowego nie ma pod
słońcem.
4.
Koh 1,18 Poznałem, że również i to jest pogonią za
wiatrem, bo w wielkiej mądrości - wiele utrapienia, a kto przysparza wiedzy
- przysparza i cierpień.
5.
Koh 3,1 Wszystko ma
swój czas, i jest wyznaczona godzina na wszystkie sprawy pod niebem:
6.
Koh 3,2 JEST CZAS Jest
czas rodzenia i czas umierania, czas sadzenia i czas wyrywania tego, co
zasadzono,
7.
Koh 3,15 To, co
jest, już było, a to, co ma być kiedyś, już jest; Bóg przywraca to, co
przeminęło.
8.
Koh 4,9 Lepiej jest
dwom niż jednemu, gdyż mają dobry zysk ze swej pracy.
9.
Koh 5,3 Jeżeliś złożył
ślub jakiś Bogu, nie zwlekaj z jego spełnieniem, bo w głupcach nie ma On
upodobania. To, coś ślubował, wypełnij!
10.
Koh 7,5 Lepiej jest
słuchać karcenia przez mędrca, niż słuchać pochwały ze strony głupców.
11.
Koh 7,16 Nie bądź
przesadnie sprawiedliwy i nie uważaj się za zbyt mądrego! Dlaczego miałbyś
sobie sam zgotować zgubę?
12.
Koh 10,10 Jeśli siekiera
się stępi, a nie naostrzy się jej, trzeba zwiększyć wysiłek. Pożyteczna
jest wtedy mądrość, by osiągnąć powodzenie.
Pieśń nad pieśniami
Jedyna księga, która nic nie mówi
o Bogu, o narodzie wybranym ani nie zawiera żadnej myśli religijnej. To poezja miłosna
= pierwsza miłość, zaślubiny, Oblubieniec i Oblubienica. Podobieństwo do Ps 45.
Bóg = Izrael; Chrystus = Kościół
Bóg = Maryja. Interpretacja alegoryczne
Izrael=Kościół;
1.
Pnp 2,2 Jak lilia pośród cierni, tak przyjaciółka ma pośród dziewcząt.
2.
Pnp 4,7 Cała piękna jesteś, przyjaciółko moja, i nie ma w
tobie skazy
3.
Pnp 6, 8 - 10 Sześćdziesiąt jest królowych i nałożnic osiemdziesiąt,
a dziewcząt bez liczby, [lecz] jedyna
jest moja gołąbka, moja nieskalana, jedyna swej matki, wybrana swej
rodzicielki. Podziwiają ją dziewczęta i zwą ją szczęśliwą, królowe i nałożnice
ją wysławiają: «Kimże jest ta, która świeci z wysoka jak zorza, piękna jak
księżyc, jaśniejąca jak słońce, groźna jak zbrojne zastępy?»
4.
Pnp 7,1 Obróć się, obróć, Szulamitko, obróć się, obróć
się, niech się twym widokiem nacieszymy!
6.
Pnp 8,5 Kim jest ta, co się wyłania z pustyni, wsparta
na oblubieńcu swoim?
7.
Pnp 8, 6-7 Połóż mię jak pieczęć na twoim sercu, jak pieczęć
na twoim ramieniu, bo jak śmierć potężna jest miłość, a zazdrość jej
nieprzejednana jak Szeol, żar jej to żar ognia, płomień Pański. Wody wielkie nie zdołają ugasić miłości,
nie zatopią jej rzeki. Jeśliby kto oddał za miłość całe bogactwo swego
domu, pogardzą nim tylko.
Księga Mądrości (Salomona)
Autor zwalcza bałwochwalstwo.
Księga o charakterze apologetycznym – przeciw Egiptowi. Hebrajska myśl w
greckiej szacie literackiej. Sprawiedliwość – świętość życia – prawdziwa mądrość
1.
Mdr
1,13 Bo śmierci Bóg nie uczynił i nie cieszy się ze zguby żyjących.
2.
Mdr
2,12 Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny: sprzeciwia
się naszym sprawom, zarzuca nam łamanie prawa, wypomina nam błędy naszych
obyczajów.
3.
Mdr 2,
23 Bo dla nieśmiertelności Bóg stworzył człowieka - uczynił go obrazem
swej własnej wieczności
4.
Mdr 2,24 A śmierć weszła na świat przez zawiść
diabła i doświadczają jej ci, którzy do niego należą.
5.
Mdr 3,15 Wspaniałe są owoce dobrych wysiłków,
a korzeń mądrości nie usycha.
6.
Mdr
4,13 Wcześnie osiągnąwszy
doskonałość, przeżył czasów wiele.
7.
Mdr 6,10 Bo ci, co świętości święcie
przestrzegają, dostąpią uświęcenia, a którzy się tego nauczyli, ci znajdą
[słowa] obrony.
9.
Mdr 6,14 Kto dla niej wstanie o świcie, ten
się nie natrudzi, znajdzie ją bowiem siedzącą u drzwi swoich.
10.
Mdr 7,15
O niej rozmyślać - to szczyt roztropności, a kto z jej powodu nie śpi,
wnet się trosk pozbędzie:
11.
Mdr 7,22
–oznacza najwyższą doskonałość Mądrości.
świętość, jedyność, wszechmoc,
wszechwiedza….jak godność Osoby Boskiej – podobnie jak J 1,1-14 Siedem
przymiotników mądrości (3x7)
Oznajmię, czym jest Mądrość i jak się
zrodziła, i nie zakryję
przed wami tajemnic. Pójdę jej śladem od początku stworzenia, jej znajomość
wydobędę na światło i prawdy nie pominę.
12. Mdr 11,24 Miłujesz bowiem wszystkie
stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w
nienawiści, nie byłbyś tego uczynił.
13. Mdr 16,12 Nie zioła ich uzdrowiły ani
nie okłady, lecz słowo Twe, Panie, co wszystko uzdrawia.
Księga Syracha (Eklezjastyk)
Księga “kościelna” do
przygotowania katechumenów. Rozdziały 1-42 maja charakter ontologiczny =
wskazówki mądrościowe. Rozdziały 43-51 charakter hymniczny. Prolog nie wchodzi
w skład księgi – nie jest tekstem natchnionym.
1.
Prolog 15-20
3. Syr 3,13 A jeśliby nawet
rozum stracił, miej wyrozumiałość, nie pogardzaj nim, choć jesteś w
pełni sił.
5.
Syr 4,7 Czyń siebie
godnym kochania w zgromadzeniu, a przed władcą skłaniaj głowę!
6.
Syr 4,26 Nie wstydź
się wyznać swych grzechów, a nie zmagaj się z prądem rzeki
7.
Syr 4,31 Nie miej ręki wydłużonej do brania, a do dawania
- skróconej.
8.
Syr 5,10 Twardo stój przy swym przekonaniu i jedno miej
tylko słowo!
9.
Syr 6,6 Żyjących z
tobą w pokoju może być wielu, ale gdy idzie o doradców, [niech będzie] jeden
z tysiąca!
10.
Syr 6,14 Wierny bowiem
przyjaciel potężną obroną, kto go znalazł, skarb znalazł.
11.
Syr 6,18 Synu, od młodości swej staraj się o naukę,
a będziesz ją nabywał aż do siwizny.
12.
Syr 7,35 Nie ociągaj się z odwiedzeniem chorego człowieka,
albowiem za to będą cię miłować.
13.
Syr 10,2 Jaki
władca ludu, tacy i jego ministrowie, jaki władca miasta, tacy i jego
mieszkańcy.
14.
Syr 11,2 Nie wychwalaj
męża z powodu jego pięknej postawy ani się nie brzydź człowiekiem z
powodu jego wyglądu.
15.
Syr 11,10 Synu, nie bierz na siebie
za wiele spraw, bo jeśli będziesz je mnożył, nie unikniesz szkody.
16.
I choćbyś pędził, nie dopędzisz, a uciekając nie uciekniesz.
17.
Syr 11,28 Przed śmiercią nikogo nie nazywaj szczęśliwym,
gdyż dopiero w ostatniej chwili poznaje się męża.
18.
Syr 15,17 Przed ludźmi
życie i śmierć, co ci się podoba, to będzie ci dane.
19.
Syr 15,20 Nikomu On nie
przykazał być bezbożnym i nikomu nie zezwolił grzeszyć.
21.
Syr 18,19 Uczy się, zanim ci przyjdzie przemawiać, i
miej staranie o siebie, zanim zasłabniesz.
22.
Syr 19,24 Lepszy
jest mniej zdolny, ale bojący się Pana, niż bardzo mądry, co przekracza
Prawo.
23.
Syr 20,6 Jeden milczy,
bo nie wie, co odpowiedzieć, a drugi milczy, gdyż umie [czekać na] stosowną
chwilę.
24.
Syr 20,29 Upominki i dary zaślepiają oczy mądrych i jak
kaganiec na ustach tłumią nagany.
25.
Syr 21,2 Uciekaj od grzechu jak od węża, jeśli się
bowiem zbliżysz, ukąsi cię: jego zęby to zęby lwa, co porywają życie ludzkie.
26.
Syr 21,24 Jest brakiem
wychowania podsłuchiwać pod drzwiami, człowieka rozumnego zaś okrywałoby
to hańbą.
27.
Syr 22,20 Kto rzuca
kamieniem na ptaki, wypłasza je, a kto lży przyjaciela, zrywa przyjaźń.
28.
Syr 25,4 Jak sąd przystoi siwym włosom, tak starszym umieć
doradzać.
29.
Syr 27,12 Skracaj czas [przebywania] między nierozumnymi,
a wśród mądrych przedłużaj!
30.
Syr 28,7 Pamiętaj
na przykazania i nie miej w nienawiści bliźniego, - na przymierze
Najwyższego, i daruj obrazę!
31.
Syr 28,18 Wielu padło
od ostrza miecza, ale nie tylu, co od języka.
32.
Syr 29,23 Bądź zadowolony, czy masz mało czy dużo, a
nie posłyszysz wymówek, że jesteś przybyszem.
33.
Syr 29, 24 Przykre to życie chodzić od domu do domu, a
tam, gdzie mieszkasz jako obcy, ust nie otworzysz.
34.
Syr 30,16 Nie ma większego bogactwa nad zdrowie ciała
i nie ma zadowolenia nad radość serca.
35.
Syr 30,23 Wytłumacz
sobie samemu, pociesz swoje serce, i oddal długotrwały smutek od siebie; bo
smutek zgubił wielu i nie ma z niego żadnego pożytku.
37. Syr 33,4 Przygotuj
mowę, a słuchać cię będą, zbierz swą wiedzę i odpowiadaj!
38. Syr 33,21 Póki żyjesz i
tchnienie jest w tobie, nikomu nie dawaj nad sobą władzy.
40.
Syr 35,4 Nie ukazuj się przed Panem z próżnymi rękami,
wszystko to bowiem [dzieje się] według przykazania.
41.
Syr 35,17 Modlitwa biednego przeniknie obłoki i nie
ustanie, aż dojdzie do celu.
42.
Syr 37,11 [Nie naradzaj się] z kobietą co do jej
rywalki, z tchórzliwym co do wojny, z kupcem co do zamiany towarów, z
handlarzem co do sprzedaży, z zawistnym co do wdzięczności, z niemiłosiernym co
do dobroczynności, z leniwym co do jakiejkolwiek pracy, z okresowym
najemnikiem co do zakończenia zajęcia, z niewolnikiem opieszałym co do wielkiej
pracy - gdy chodzi o jakąkolwiek radę, nie polegaj na nich!
43.
Syr 37,14 Dusza bowiem człowieka zwykła czasem więcej
objawić niż siedem czat siedzących wysoko dla wypatrywania.
44.
Syr 37,19-21 Bywa mędrzec,
który jest mądry dla wielu innych, a dla siebie samego jest niczym; bywa mędrzec, który przez swe mowy jest
znienawidzony i wykluczą go z każdej wspaniałej uczty, nie da mu Pan
uznania u innych, gdyż nie ma on żadnej mądrości.
46.
Syr 42,7 Cokolwiek przekazujesz, niech będzie pod liczbą i
wagą, a dawanie i odbieranie - wszystko na piśmie.
3) Księgi prorockie
Mamy 16 proroków: 4 większych
i 12 mniejszych oraz Księgę Lamentacji i Barucha.
Profetyzm to doświadczenie
religijne Izraela. Prorok przemawia „zamiast” albo w „imieniu Pana”. „Wyrocznia
Pana” to mówi Pan, „Słuchajcie słowa Pana”
Izajasz
Izajasz powołany w 739 roku, prorokował
przez 40 lat. Działalność Izajasza: a) polityczna; b) etyczna (prorok i kaznodzieja);
c) religijna. To prorok mesjański i „ewangelista pośród proroków”. Cytowany w
NT 85 razy.
Proto-Izajasz 1-39 „Księga gróźb”
Deutero -Izajasz 40 -45 „Księga
wyzwolenia i odnowy”
Trito – Izajasz 55-66 „Księga
triumfu”.
1.
Iz
1,18 Chodźcie i spór ze Mną wiedźcie! - mówi Pan. Choćby wasze grzechy były jak
szkarłat, jak śnieg wybieleją; choćby czerwone jak purpura, staną się jak
wełna.
2.
Iz
2,2-4 = Mi 4, 1-3 Stanie się na końcu czasów, że góra świątyni Pańskiej
stanie mocno na wierzchu gór i wystrzeli ponad pagórki. Wszystkie narody do
niej popłyną,
3.
Iz 5,7
Otóż winnicą Pana Zastępów jest dom Izraela, a ludzie z Judy szczepem Jego
wybranym. Oczekiwał On tam sprawiedliwości, a oto rozlew krwi, i
prawowierności, a oto krzyk grozy.
4.
Iz
5,12 Nic, tylko harfy i cytry, bębny i flety, i wino na ich ucztach. O sprawę
Pana nie dbają ani nie baczą na dzieła rąk Jego.
5.
Iz 5,20 Biada tym, którzy zło nazywają
dobrem, a dobro złem, którzy zamieniają ciemności na światło, a światło na
ciemności, którzy przemieniają gorycz na słodycz, a słodycz na gorycz!
7.
Iz 6,3
= Ap 4,8 I wołał jeden do drugiego: «Święty, Święty, Święty jest Pan
Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały».
8.
Iz 6,
7 Dotknął nim ust moich i rzekł: «Oto dotknęło to twoich warg: twoja
wina jest zmazana, zgładzony twój grzech».
9.
Iz 6,8 I usłyszałem głos Pana mówiącego: «Kogo
mam posłać? Kto by Nam poszedł?» Odpowiedziałem: «Oto ja, poślij mnie!»
10.
Iz
7,14 = Mt 1,22 Dlatego Pan sam da wam znak: Oto
Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel
11.
Iz 8,1
Pan powiedział do mnie: «Weź sobie wielką tabliczkę i napisz na niej
zwykłymi literami: Maher-Szalal-Chasz-Baz
13.
Iz 10,20 W owym dniu Reszta z Izraela i
ocaleni z domu Jakuba nie będą więcej polegać na tym, który ich bije, ale
prawdziwie oprą się na Panu, Świętym Izraela.
14.
Iz 11,1
I wyrośnie różdżka z pnia Jessego, wypuści się odrośl z jego korzeni.
15.
Iz 11,2
I spocznie na niej Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duch rady i
męstwa, duch wiedzy i bojaźni Pańskiej.
16.
Iz 20,2
zdejm buty - w tym samym czasie Pan przemówił do
Izajasza, syna Amosa, tymi słowami: «Idź, rozwiąż wór z bioder twoich, zdejm
też obuwie z nóg twoich!» Ten zaś uczynił tak, chodząc nago i boso.
17. Iz 22,22
MARYJA Położę klucz domu Dawidowego na jego ramieniu; gdy on
otworzy, nikt nie zamknie, gdy on zamknie, nikt nie otworzy
19.
Iz 26,20
COVID-9 Idź, mój ludu, wejdź do swoich komnat i zamknij
drzwi za sobą! Skryj się na małą chwilę, aż gniew przeminie:
20. Iz 28,10
Bo: Saw lasaw, saw lasaw; kaw lakaw, kaw lakaw; zeer szam, zeer szam
21.
Iz 29,13
Wyrzekł Pan: Ponieważ ten lud zbliża się do Mnie tylko w słowach, i sławi
Mnie tylko wargami, podczas gdy serce jego jest z dala ode Mnie; ponieważ
cześć jego jest dla Mnie tylko wyuczonym przez ludzi zwyczajem,
22.
Iz 30,26
Wówczas światło księżyca będzie jak światło słoneczne, a światło słońca
stanie się siedmiokrotne, jakby światło siedmiu dni - w dniu, gdy Pan
opatrzy rany swego ludu i uleczy jego sińce po razach.
23.
Iz 36-39 = 2 Krl 18-20 binata
24.
Iz 37,28
Wiem, [kiedy wstajesz i] kiedy spoczywasz, kiedy wychodzisz i kiedy
powracasz, <i jak cię ponosi złość przeciw Mnie>.
25.
Iz 41,14
Nie bój się, robaczku Jakubie, nieboraku Izraelu! Ja cię wspomagam -
wyrocznia Pana - odkupicielem twoim - Święty Izraela.
26.
Iz 42,3 Nie złamie trzciny nadłamanej, nie
zagasi knotka o nikłym płomyku. On niezachwianie przyniesie Prawo.
27.
Iz 43,22
Lecz ty, Jakubie, nie wzywałeś Mnie, bo się Mną znudziłeś, Izraelu!
28.
Iz 44,19
Taki się nie zastanawia; nie ma wiedzy ani zrozumienia, żeby sobie
powiedzieć: "Jedną połowę spaliłem w ogniu, nawet chleb upiekłem na
rozżarzonych węglach, i upiekłem mięso, które zajadam, a z reszty zrobię rzecz
obrzydliwą. Będę oddawał pokłon kawałkowi drzewa".
29.
Iz 49,15
Czyż może niewiasta zapomnieć o swym niemowlęciu, ta, która kocha syna
swego łona? A nawet, gdyby ona zapomniała, Ja nie zapomnę o tobie
30.
Iz 52,7 O jak są pełne wdzięku na górach nogi
zwiastuna radosnej nowiny, który ogłasza pokój, zwiastuje szczęście, który
obwieszcza zbawienie, który mówi do Syjonu: «Twój Bóg zaczął królować».
31.
Iz 54,
13 Wszyscy twoi synowie będą uczniami Pana, wielka będzie szczęśliwość
twych dzieci.
32. Iz 55,6 Szukajcie Pana, gdy się pozwala
znaleźć, wzywajcie Go, dopóki jest blisko!
33.
Iz 57,1
Sprawiedliwy ginie, a nikt się tym nie przejmuje. Bogobojni ludzie
znikają, a na to nikt nie zwraca uwagi. Tak to się gubi sprawiedliwego,
34.
Iz
58,6 Czyż nie jest raczej ten post, który wybieram: rozerwać kajdany zła,
rozwiązać więzy niewoli, wypuścić wolno uciśnionych i wszelkie jarzmo
połamać;
35.
Iz
61,1 Duch Pana Boga nade mną, bo Pan mnie namaścił. Posłał mnie, by
głosić dobrą nowinę ubogim, by opatrywać rany serc złamanych, by zapowiadać
wyzwolenie jeńcom i więźniom swobodę;
36.
Iz
64,7 A jednak, Panie, Tyś naszym Ojcem. Myśmy gliną, a Ty naszym twórcą.
Dziełem rąk Twoich jesteśmy my wszyscy.
37.
Iz
65,17 Albowiem oto Ja stwarzam nowe niebiosa i nową ziemię; nie będzie
się wspominać dawniejszych dziejów ani na myśl one nie przyjdą.
Księga Jeremiasza
Przeciw
bałwochwalstwu i synkretyzmowi. Przejście od kolektywizmu do indywidualizmu.
Czasy Jozjasza.
1.
Jr 1,5
«Zanim ukształtowałem cię w łonie matki, znałem cię, nim przyszedłeś na świat,
poświęciłem cię, prorokiem dla narodów ustanowiłem cię».
2.
Jr
1,10 Spójrz, daję ci dzisiaj władzę nad narodami i nad królestwami, byś
wyrywał i obalał, byś niszczył i burzył, byś budował i sadził».
4.
Jr
3,15 I dam wam pasterzy według mego serca, by was paśli rozsądnie i
roztropnie.
5.
Jr 4,9
W owych dniach - wyrocznia Pana -
zabraknie królowi odwagi, zabraknie i dostojnikom, kapłanów ogarnie
osłupienie, a prorocy oniemieją.
7.
Jr 6,14 Usiłują zaradzić katastrofie mojego
narodu, mówiąc beztrosko: "Pokój, pokój", a tymczasem nie ma
pokoju.
8.
Jr
7,27 Powiesz im wszystkie te słowa, ale cię nie usłuchają; będziesz
wołał do nich, lecz nie dadzą ci odpowiedzi.
9.
Jr
12,2b Blisko jesteś ich ust, daleko jednak od ich sumienia
10.
Jr 13,4 «Weź pas, który kupiłeś, a
który nosisz na swych biodrach, wstań i idź nad Eufrat i schowaj go tam w
rozpadlinie skały!»
11.
Jr
14,9b Ty jednak jesteś wśród nas, Panie, a imię Twoje zostało wezwane nad
nami. Nie opuszczaj nas!
12.
Jr 14,14 I rzekł Pan do mnie: «Prorocy ci
głoszą kłamstwo w moje imię. Nie posłałem ich, nie dawałem poleceń ani nie
przemówiłem do nich. Kłamliwe widzenia, zmyślone przepowiednie, urojenia swych
serc - oto co wam przepowiadają.
13.
Jr
14,18b Nawet prorok i kapłan błądzą po kraju nic nie rozumiejąc
14.
Jr
17,7 Błogosławiony mąż, który pokłada ufność w Panu, i Pan jest jego
nadzieją.
15.
Jr18,6
«Czy nie mogę postąpić z wami, domu Izraela, jak ten garncarz? - wyrocznia
Pana. Oto bowiem jak glina w ręku garncarza, tak jesteście wy, domu
Izraela, w moim ręku.
16.
Jr
18,18 Oni rzekli: «Chodźcie, uknujemy zamach na Jeremiasza! Bo przecież
nie zabraknie kapłanowi pouczenia ani mędrcowi rady, ani prorokowi słowa. Chodźcie,
uderzmy go językiem, nie zważajmy wcale na jego słowa!»
17.
Jr 19,1 To powiedział Pan do mnie: «Idź i kup
flakon gliniany, następnie zabierz z sobą kilku spośród starszych ludu i
spośród starszych kapłanów.
18.
Jr
19,8 Gwizdać I uczynię z tego miasta przedmiot zgrozy i pośmiewiska. Ktokolwiek
będzie obok niego przechodził, wpadnie w osłupienie i zagwiżdże nad
wszystkimi jego ranami
19.
Jr
20,7 Uwiodłeś mnie, Panie, a ja pozwoliłem się uwieść; ujarzmiłeś mnie i
przemogłeś. Stałem się codziennym pośmiewiskiem, wszyscy mi urągają.
20. Jr 21,8 Do tego narodu zaś powiedz: To mówi
Pan: Oto stawiam przed wami drogę życia i drogę śmierci
22.
Jr 22,15 PIS
Czy się w tym okazujesz królem, że masz zapał do [budowania z] cedru? A
może twój ojciec5 nie jadł i nie pił? Lecz on wykonywał prawo i
sprawiedliwość i dlatego zażywał pomyślności.
23.
Jr
23,5 PIS Oto nadejdą dni - wyrocznia Pana - kiedy wzbudzę Dawidowi Odrośl
sprawiedliwą. Będzie panował jako król, postępując roztropnie, i będzie
wykonywał prawo i sprawiedliwość na ziemi.
24.
Jr
23,25 Słyszałem to, co mówią prorocy, którzy prorokują fałszywie w moim
imieniu: "Miałem sen, miałem sen!"
25.
Jr 24,5
«To mówi Pan, Bóg Izraela: Jak na te wyborne figi, tak patrzę życzliwie
na mieszkańców Judy uprowadzonych w niewolę, których wysłałem z tego miejsca do
ziemi Chaldejczyków - dla ich dobra.
26.
Jr
27,2 To powiedział Pan <do mnie>: «Sporządź sobie więzy i jarzmo i
nałóż je sobie na szyję!
27.
Jr 28,9 9
Prorok, który przepowiada pomyślność, będzie uznany za
proroka prawdziwie posłanego przez Pana, gdy się spełni przepowiednia
prorocka».
28.
Jr
31,34 Znowu cię zbuduję i będziesz odbudowana, Dziewico-Izraelu!
Przyozdobisz się znów swymi bębenkami i wyjdziesz wśród tańców pełnych wesela.
29.
Jr
33,15 PIS W owych dniach i w owym czasie wzbudzę Dawidowi potomstwo
sprawiedliwe; będzie wymierzać prawo i sprawiedliwość na ziemi.
30.
Jr 36,18
Baruch zaś odpowiedział im: «Własnymi ustami dyktował mi wszystkie te słowa,
a ja zapisywałem atramentem w księdze»
31.
Jr
38,6 Wzięli więc Jeremiasza i wtrącili go, spuszczając na linach, do
cysterny Malkiasza, syna królewskiego, która się znajdowała na dziedzińcu
wartowni. W cysternie zaś nie było wody, lecz błoto; zanurzył się więc
Jeremiasz w błocie.
32.
Jr
43,9 «Weź do ręki wielkie kamienie i w obecności ludzi z Judy włóż je w
zaprawę murarską, tak jak cegłę przy wejściu do domu faraona w Tachpanches.
33. Jr 51,61 Jeremiasz powiedział do Serajasza: «Gdy
przybędziesz do Babilonu, postaraj się przeczytać publicznie wszystkie te
słowa.
34.
Jr 51,
1-34 = 2 Krl 24,8-25,30
35.
Lamentacje (Qina)
5
lamentacji. Qina= lament opłakujący klęskę. Używa różne gatunki literackie:
próśb, upomnienia, złorzeczenia. 587 – upadek dynastii Dawida i zburzenie
Jerozolimy.
Kara
za winy – odstępstwa od Prawa i nadzieja powrotu.
1.
5.22
– zakończenie księgo z pytajnikiem. Czyżbyś nas całkiem odtrącił? Czy tak
bardzo na nas się gniewasz?
Księga Barucha
Baruch
jest sekretarzem i przyjacielem Jeremiasza. Księga bardziej liturgiczna i mądrościowe
niż prorocka. Jedna z siedmiu ksiąg deuterokanonicznych ST. Rozdział 6 to Lista
Jeremiasza – anty bóstwo babilońskie.
1.
Br
4,28 Jak bowiem błądząc myśleliście o odstąpieniu od Boga, tak teraz,
nawróciwszy się, szukajcie Go dziesięciokrotnie.
2.
Br
6,58 Dlatego lepiej jest być królem, który może pokazać swe męstwo, albo
pożytecznym w domu naczyniem, którym posługuje się właściciel, niż tymi
fałszywymi bogami; albo bramą domu, która ochrania wszystko, co jest w nim,
niż tymi fałszywymi bogami; albo kolumną drewnianą w pałacu królewskim, niż
tymi fałszywymi bogami.
3.
Br
6,72 Przeto lepszy jest człowiek sprawiedliwy, który nie posiada bożków,
będzie bowiem daleko od hańby.
Prorocy „więksi”
Księga Ezechiela
Ezechiel,
kapłan w niewoli babilońskiej. To „duszpasterz wśród proroków”. Wyrażenie „syn
człowieczy” użyty 90 razy. Treść: świętość Boga, Reszta, Mesjasz. Odpowiedzialność
osobista i nie wspólnotowa.
1.
Ez
1,20 Dokądkolwiek poruszał je duch, tam szły także koła; równocześnie podnosiły
się z nimi, ponieważ duch życia znajdował się w kołach.
2.
Ez
2,5 A oni czy będą słuchać, czy też zaprzestaną - są bowiem ludem opornym - przecież
będą wiedzieli, że prorok jest wśród nich.
3.
Ez 3,1
A On rzekł do mnie: «Synu człowieczy, zjedz to, co masz przed sobą.
Zjedz ten zwój i idź przemawiać do Izraelitów!»
4.
Ez
3,14 A duch podniósł mnie i zabrał. I
poszedłem zgorzkniały, z podnieceniem w duszy, a mocna ręka Pańska
spoczywała nade mną.
6.
Ez 4,9
Weź sobie pszenicy i jęczmienia, bobu i soczewicy, prosa i orkiszu: włóż
je do tego samego naczynia i przygotuj sobie z tego chleb. Będziesz go spożywał
przez tyle dni, przez ile będziesz leżał na swym boku - przez trzysta
dziewięćdziesiąt dni.
7.
Ez
4,15 A On rzekł do mnie: «Patrz, zezwalam ci, byś upiekł sobie pokarm na
nawozie wołowym zamiast na ludzkim».
8.
Ez
5,1 Synu człowieczy, weź sobie ostry
miecz i użyj go jako brzytwy i ogol nim sobie głowę i brodę: następnie weź
dokładną wagę i podziel [ogolone włosy].
9.
Ez
7,26 Klęska za klęską spada, wieść okrutna nadchodzi jedna za drugą. Będą
domagać się od proroka objawienia, lecz kapłanowi zabraknie nauki, a starszym
rady.
10.
Ez 9,4
Pan rzekł do niego: «Przejdź przez środek miasta, przez środek
Jerozolimy i nakreśl ten znak TAW na czołach mężów, którzy wzdychają i biadają
nad wszystkimi obrzydliwościami w niej popełnianymi»
11.
Ez
11,19 Wypędzę was z jego obrębu, <z jego środka>, wydam was w ręce
obcych i przeprowadzę sąd nad wami.
12.
Ez 12,5 Na
ich oczach zrób sobie wyłom w murze i wyjdź przez niego!
13.
Ez
14,14 i gdyby tam byli owi trzej mężowie: Noe, Danel i Hiob, to tylko
oni, dzięki, sprawiedliwości swej, ocaliliby życie swoje - wyrocznia Pana Boga.
15.
Ez
17,3 Powiesz: Tak mówi Pan Bóg: Orzeł wielki, o skrzydłach rozłożystych i
długich piórach, pokryty pstrym pierzem, przyleciał nad Liban i zabrał
wierzchołek cedru.
16.
Ez 18,4
Oto wszystkie osoby są moje: tak osoba ojca, jak osoba syna. Są moje.
Umrze tylko ta osoba, która zgrzeszyła.
17.
Ez
18,5- 9 PIS Ktokolwiek jest sprawiedliwy
i przestrzega prawa i sprawiedliwości, … ten na pewno żyć będzie -
wyrocznia Pana Boga.
19.
Ez
18,23 Czyż tak bardzo mi zależy na
śmierci występnego - wyrocznia Pana Boga - a nie raczej na tym, by się
nawrócił i żył
20.
Ez
18,25 Wy mówicie: "Sposób postępowania Pana nie jest słuszny".
Słuchaj jednakże, domu Izraela: Czy mój sposób postępowania jest niesłuszny,
czy raczej wasze postępowanie jest przewrotne?
21.
Ez
18,27 PIS - A jeśli bezbożny odstąpił od bezbożności, której się oddawał, i
postępuje według prawa i sprawiedliwości, to zachowa duszę swoją przy
życiu.
22.
Ez
18,31 Odrzućcie od siebie wszystkie
grzechy, któreście popełniali przeciwko Mnie, i utwórzcie sobie nowe serce i
nowego ducha. Dlaczego mielibyście umrzeć, domu Izraela?
23.
Ez
22,7 U ciebie znieważa się ojca i matkę, u ciebie krzywdzi się cudzoziemca,
u ciebie uciska się sierotę i wdowę.
24.
Ez 22,26 Kapłani jej
przekraczają moje prawo - bezczeszczą moje świętości. Nie rozróżniają pomiędzy
tym, co święte, i tym, co świeckie, nie rozsądzają pomiędzy tym, co czyste, a
tym, co nieczyste, a na szabaty zamknęli oczy, tak że wśród nich doznaje
zniewagi.
25.
Ez
22,28 Prorocy natomiast pokrywają ich [winy] tynkiem, głosząc zwodnicze
zapowiedzi i rozpowiadając im kłamliwe wieszczby. Mówią oni: Tak mówi Pan Bóg,
podczas gdy Pan nie mówi
26.
Ez
23,4 A imiona ich: Starszej - Ohola, siostry zaś jej - Oholiba.
Stały się one moimi i zrodziły synów i córki. A [oznaczają] imiona ich: Ohola -
Samarię, a Oholiba - Jerozolimę
27. Ez 24,3 Opowiedz temu opornemu ludowi
przypowieść! Powiedz do niego: Tak mówi Pan Bóg: Przystaw kocioł do ognia,
przystaw, i nalej jeszcze do niego wody!
28.
Ez
24,17 – sandały - Wzdychaj w milczeniu, nie przywdziewaj żałoby jakby po
umarłym, zawiąż sobie zawój dokoła głowy, sandały włóż na nogi, nie
przysłaniaj brody, nie spożywaj chleba żałoby!»
30.
Ez
33,7 Ciebie, o synu człowieczy, wyznaczyłem na stróża domu Izraela po
to, byś słysząc z mych ust napomnienia przestrzegał ich w moim imieniu.
31.
Ez
33,11 Powiedz im: Na moje życie! - wyrocznia Pana Boga. Ja nie pragnę śmierci występnego,
ale jedynie tego, aby występny zawrócił ze swej drogi i żył. Zawróćcie,
zawróćcie z waszych złych dróg! Czemuż to chcecie zginąć, domu Izraela?
32.
Ez
33,18 -19 PIS "Dlaczego
syn nie odpowiada za winy swego ojca?" Ależ syn postępował według prawa
i sprawiedliwości, zachowywał wszystkie moje ustawy i postępował według
nich, a więc powinien żyć
33.
Ez
33,31 I przychodzą do ciebie jak na zebranie ludowe, siadają przed tobą i
słuchają twoich słów; jednakże według nich nie postępują, bo kłamstwa są w
ich ustach, według nich oni postępują, a serce ich ciągnie ich do zysku.
34.
Ez
34,16 Zagubioną odszukam, zabłąkaną sprowadzę z powrotem, skaleczoną opatrzę,
chorą umocnię, a tłustą i mocną będę ochraniał. Będę pasł sprawiedliwie.
35.
Ez
36,25 pokropię was czystą wodą, abyście się stali czystymi, i oczyszczę
was od wszelkiej zmazy i od wszystkich waszych bożków.
36.
Ez
36,26 I dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza,
odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała
37.
Ez
37,5 Tak mówi Pan Bóg: Oto Ja wam daję ducha po to, abyście się stały żywe.
38.
Ez
42,14 A jeśli kapłani powracać będą [od ołtarza], to nie powinni wychodzić z
przybytku do zewnętrznego dziedzińca, ale mają tu złożyć swe szaty, w
których sprawowali swą służbę, albowiem są one święte, i mają włożyć na siebie
szaty inne, i dopiero potem zbliżyć się do miejsca przeznaczonego dla ludu».
39.
Ez
43,28 Nie będą mieli dziedzicznej posiadłości: to Ja jestem ich dziedziczną
posiadłością, i nie ma się im dawać nic na własność w Izraelu: to Ja jestem
ich własnością.
40.
Ez 45,
9 PIS Tak mówi Pan Bóg: Niechże wam to wystarczy, wy, władcy Izraela! Połóżcie
kres gwałtowi i uciskowi, a wypełniajcie prawo i sprawiedliwość!
Zaprzestańcie obdzierania ludu mojego! - wyrocznia Pana Boga.
41. Ez 47,4 Następnie znów odmierzył tysiąc
[łokci] i kazał mi przejść przez wodę: sięgała aż do kolan; i znów odmierzył
tysiąc [łokci] i kazał mi przejść: sięgała aż do bioder;
42.
Ez
48,14 Nie będą oni mogli z niego nic sprzedać ani zamienić, ani też nie
będą mogli dziedzictwa kraju przekazać innym, ponieważ został on poświęcony dla
Pana.
Księga Daniela
Należy
do pism prorockich. Daniel żył na dworze perskim. Symbolika imion i zdarzeń.
Proroctwo 70 tygodni. Tytuł „Syn Człowieczy”. 3,24-90 Trzech młodzieńców w
ogniu
1 –
6: opowiadania o motywach historycznych;
7
-12: piśmiennictwo apokaliptyczne
13 -
Zuzanna
1.
Dn 1,7
Dał zaś Bóg tym czterem młodzieńcom wiedzę i umiejętność wszelkiego pisma oraz
mądrość. Daniel posiadał rozeznanie wszelkich widzeń i snów
2.
Dn
1,12 Dieta Daniela «Poddaj sługi twoje dziesięciodniowej próbie: niech nam dają jarzyny do jedzenia i wodę do picia.
3.
Dn
2,11 On to zmienia okresy i czasy, usuwa królów i ustanawia królów, udziela
mędrcom mądrości, a wiedzy rozumnym.
4.
Dn
2,30 Co do mnie zaś, tajemnica ta stała mi się wiadoma nie dlatego, jakobym był
mędrszy od wszystkich ludzi, lecz aby udzielić wyjaśnienia królowi, a ty, byś
rozumiał myśli swego serca.
5.
Dn
3,14 Zwrócił się do nich Nabuchodonozor i powiedział: «Czy jest prawdą,
Szadraku, Meszaku i Abed-Nego, że nie czcicie mojego boga ani nie oddajecie
pokłonu złotemu posągowi, który wzniosłem?
6.
Dn 3,38
Nie ma obecnie władcy, proroka ani wodza, ani całopalenia, ani ofiar,
ani darów pokarmowych, ani kadzielnych. Nie ma gdzie ofiarować Tobie pierwocin
i doznać Twego miłosierdzia.
7.
Dn 3,40
tak niech będzie dziś nasza ofiara przed Tobą i
niech Ci się podoba! Ponieważ ci, co pokładają ufność w Tobie, nie
mogą doznać wstydu.
8.
Dn 3,60
Litania = Ps 147 – 150)
9.
Dn
3,92 (25) On zaś w odpowiedzi rzekł: «Lecz widzę czterech mężów rozwiązanych,
przechadzających się pośród ognia i nie dzieje się im nic złego; wygląd czwartego
przypomina anioła Bożego».
10.
Dn 5,17
Wtedy odezwał się Daniel i rzekł wobec króla: «Dary swoje zatrzymaj, a
podarunki daj innym! Jednakże odczytam królowi pismo i wyjaśnię jego
znaczenie.
11.
Dn 5,25
A oto nakreślone pismo: mene, mene, tekel ufarsin
12.
Dn 6,6
Ludzie ci powiedzieli: «Nie znajdziemy żadnego zarzutu przeciw Danielowi, jeśli
nie wysuniemy przeciw niemu oskarżenia [wziętego] z kultu jego Boga».
13.
Dn 6,23
Mój Bóg posłał swego anioła i on zamknął paszczę lwom; nie wyrządziły mi
one krzywdy, ponieważ On uznał mnie za niewinnego; a także wobec ciebie nie
uczyniłem nic złego».
14.
Dn 7,3
Cztery ogromne bestie wyszły z morza, a jedna różniła się od drugiej.
15.
Dn 7,10
Strumień ognia się rozlewał i wypływał od Niego. Tysiąc tysięcy służyło Mu,
a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy stało przed Nim. Sąd zasiadł i
otwarto księgi
16. Dn 7,13 Patrzałem w nocnych widzeniach: a
oto na obłokach nieba przybywa jakby Syn Człowieczy. Podchodzi do
Przedwiecznego i wprowadzają Go przed Niego.
17.
Dn 8,3
Podniosłem oczy i spojrzałem, a oto jeden baran stał nad rzeką; miał on dwa
rogi, obydwa wysokie, jeden wyższy niż drugi, a wyższy wyrósł później.
18.
Dn 8,14
(2300= 1150 dni) On zaś powiedział do niego: "Jeszcze przez dwa tysiące
trzysta wieczorów i poranków, następnie świątynia odzyska swoje
prawa".
19. Dn 9,4
(Jr 25,11; 29,10) - 70 tygodni; 7 tygodni – 62 tygodnie – 1 dzień I modliłem się
do Pana, Boga mojego, wyznawałem i mówiłem: "O Panie, Boże mój, wielki i
straszliwy, który dochowujesz wiernie przymierza tym, co Ciebie kochają i
przestrzegają Twoich przykazań.
20. Dn 9,5 Zgrzeszyliśmy, zbłądziliśmy,
popełniliśmy nieprawość i zbuntowaliśmy się, odstąpiliśmy od Twoich przykazań.
21.
Dn 9,18
Nakłoń, mój Boże, swego ucha i wysłuchaj! Otwórz swe oczy i zobacz nasze
spustoszenie i miasto, nad którym wzywano Twego imienia. Albowiem zanosimy swe
modlitwy do Ciebie, opierając się nie na naszej sprawiedliwości, ale ufni w
Twoje wielkie miłosierdzie.
22.
Dn 10,5
podniosłem oczy i patrzałem: Oto [stał] pewien człowiek ubrany w lniane szaty,
a jego biodra były przepasane czystym złotem,
23.
Dn 10,7
Ja, Daniel, oglądałem tylko sam widzenie, a ludzie, którzy byli ze mną,
nie oglądali widzenia, ogarnęło ich jednak wielkie przerażenie, tak że uciekli,
by się ukryć.
24.
Dn 12,1
W owych czasach wystąpi Michał, wielki książę, który jest opiekunem
dzieci twojego narodu. Wtedy nastąpi okres ucisku, jakiego nie było, odkąd
narody powstały, aż do chwili obecnej. W tym czasie naród twój dostąpi
zbawienia: ci wszyscy, którzy zapisani są w księdze.
25.
Dn 12,7
I usłyszałem męża ubranego w lniane szaty i znajdującego się nad wodami rzeki.
Podniósł on prawą i lewą rękę do nieba i przysiągł na Wiecznie Żyjącego: «Do
czasu, czasów i połowy [czasu]. To wszystko dokona się, kiedy dobiegnie
końca moc niszczyciela świętego narodu».
26.
Dn 12,10 Wielu ulegnie oczyszczeniu, wybieleniu,
wypróbowaniu, ale przewrotni będą postępować przewrotnie i żaden z przewrotnych
nie zrozumie tego, lecz roztropni zrozumieją.
27.
Dn
13,2 Wziął on żonę imieniem Zuzanna, córkę Chilkiasza; była ona bardzo
piękna i bogobojna.
28.
Dn 14,
5 Powiedział do niego król: «Dlaczego nie oddajesz pokłonu Belowi?» On zaś
odrzekł: «Bo nie oddaję czci bożkom uczynionym rękami, lecz Bogu żyjącemu,
który stworzył niebo i ziemię oraz sprawuje władzę nad wszystkimi istotami»
29.
Dn
14,27 Wziął więc Daniel smołę, łój i włosie i ugniótł z nich placki,
wrzucając do paszczy węża. Po zjedzeniu ich wąż pękł, on zaś rzekł:
«Zobaczcie, co czciliście».
„Prorocy mniejsi”
Księga Ozeasza
Ozeasz żył w państwie
północnym. Przeciw synkretyzmowi.
1 – 3: historia małżeństwa;
4 – 9: mowy prorockie;
10 – 14: bałwochwalstwo.
1.
Oz 1,2
Gdy rozpoczął Pan przemawiać przez Ozeasza, rzekł do niego: «Idź, a weź za
żonę kobietę, co uprawia nierząd, i [bądź ojcem] dzieci nierządu; kraj
bowiem uprawiając nierząd -odwraca się od Pana».
3.
Oz 6,1
"Chodźcie, powróćmy do Pana! On nas zranił i On też uleczy, On to
nas pobił, On ranę zawiąże.
4.
Oz
10,8 = Iz 2,10 = Łk 23,30 = Ap 6,16 Zniszczone będą wyżyny Bet-Awen - grzech
Izraela. Ciernie i osty wyrosną na ich ołtarzach. Wtedy powiedzą górom:
«Przykryjcie nas!» a wzgórzom: «Padnijcie na nas!»
5.
Oz
11,4 Pociągnąłem ich ludzkimi więzami, a były to więzy miłości. Byłem
dla nich jak ten, co podnosi do swego policzka niemowlę - schyliłem się ku
niemu i nakarmiłem go
6.
Oz
11,9 Nie chcę, aby wybuchnął płomień mego gniewu i Efraima już więcej nie
zniszczę, albowiem Bogiem jestem, nie człowiekiem; pośrodku ciebie
jestem Ja - Święty, i nie przychodzę, żeby zatracać.
7.
Oz 14,4 Asyria nie może nas zbawić - nie
chcemy już wsiadać na konie ani też mówić "nasz Boże" do dzieła rąk
naszych. U Ciebie bowiem znajdzie litość sierota».
8.
Oz 14,10
Któż jest tak mądry, aby to pojął, i tak rozumny, aby to rozważył?» Bo drogi
Pańskie są proste: kroczą nimi sprawiedliwi, lecz potykają się na nich
grzesznicy.
Księga Joela
Joel działał w Jerozolimie – kontekst kapłański. Dwie
części mówią o tym samym. Około roku 400. Sąd Ostateczny – 4 obrazy szarańczy.
ST ma 7 określeń dla szarańczy Kpł 11,22. Dzień Pański – pokuta zewnętrzna i
wewnętrzna.
1.
Jl 1,4
Co pozostało po gazam, zjadła szarańcza, a co pozostało po szarańczy,
zjadł jelek, a co pozostało po jelek, zjadł chasi
2.
Jl
1,13 Przepaszcie się i płaczcie,
kapłani; narzekajcie, słudzy ołtarza, wejdźcie i nocujcie w worach, słudzy
Boga mojego, bo zniknęła z domu Boga waszego ofiara pokarmowa i płynna.
3.
Jl
2,10 Przed nim drży ziemia,
niebiosa się trzęsą, słońce i księżyc ulegają zaćmieniu, a gwiazdy tracą swą
jasność
4.
Jl
2,13 Rozdzierajcie jednak serca wasze, a nie szaty! Nawróćcie się do
Pana Boga waszego! On bowiem jest łaskawy, miłosierny, nieskory do gniewu i
wielki w łaskawości, a lituje się na widok niedoli
5.
Jl
3,1 I wyleję potem Ducha mego na wszelkie ciało, a synowie wasi i córki
wasze prorokować będą, starcy wasi będą śnili, a młodzieńcy wasi będą mieli
widzenia
Księga Amosa
Pasterz i hodowca drzew
figowych z Tekoa. Działał na północy w schizmatyckim sanktuarium w Betel – 780
-750. Styl przejrzysty i malowniczy. – miał wpływ na styl Jr i Ez. Bóg
uniwersalistyczny. Formalizm religijny – kult zewnętrzny – przeciw
niesprawiedliwości.
Trzy grupy proroctw
1-2 -przeciw narodom i
Izraelowi
3-6 przeciw Izraelowi
7-9 wizje prorockie
1.
Am 1,9
Tak mówi Pan: Z powodu trzech występków Tyru i z powodu czterech nie
odwrócę tego [wyroku], gdyż wydali oni Edomowi uprowadzonych aż do ostatniego i
nie pamiętali o bratnim przymierzu
3.
Am 3,3
Czyż wędruje dwu razem, jeśli się wzajem nie znają?
5.
Am
5,24 PIS Niech sprawiedliwość wystąpi jak woda z brzegów i prawość jak
potok nie wysychający wyleje!
6.
Am
6,12 PIS Czy konie pędzą po skałach albo czy tam się orze wołami, że zamieniacie
sprawiedliwość na truciznę, a owoc prawości - na piołun?
7.
Am
7,12-13 I rzekł Amazjasz do Amosa: «"Widzący", idź, uciekaj sobie do
ziemi Judy! I tam jedz chleb, i tam prorokuj! A w Betel więcej nie prorokuj,
bo jest ono królewską świątynią i królewską budowlą»
8.
Am
7,14 I odpowiedział Amos Amazjaszowi: «Nie jestem ja prorokiem ani nie
jestem uczniem proroków, gdyż jestem pasterzem i tym, który nacina sykomory
10. Am 8,11 Oto nadejdą dni - wyrocznia Pana
Boga - gdy ześlę głód na ziemię, nie głód chleba ani pragnienie wody, lecz
głód słuchania słów Pańskich.
11. Am 8,12 Wtedy błąkać się będą od morza do
morza, z północy na wschód będą krążyli, by znaleźć słowo Pańskie, lecz go nie
znajdą.
Księga Abdiasza
Abdiasz to stróż prawa
moralnego, uniwersalizm etyczny. Najmniejsza księga ST – liczy 21 wersetów. Ab
= Jr 49,7-22 binata
1-15 potępienie zbrodni Edomu
(górzysty Edom)
16-21 założenie królestwa
Bożego
1. v. 12 Nie ciesz się widokiem
brata twego w dzień jego nieszczęścia! I nie wyśmiewaj się z synów Judy w
dzień ich upadku! I nie pysznij się chełpliwymi słowami w dzień ucisku!
2. v. 17 Lecz na górze Syjon
będzie ocalenie i będzie ona święta, a dom Jakuba posiądzie tych, którzy
go złupili.
Księga Jonasza
Opowieść o proroku, który
ucieka przed misja prorocka. Jonasz „Gołąb” w Niniwie. To nie biografia, ale
utwór dydaktyczny: lekcja budująca. Uniwersalizm. Znak Jonasza
1.
Jon
1,3 A Jonasz wstał, aby uciec do Tarszisz przed Panem. Zszedł do Jafy, znalazł
okręt płynący do Tarszisz, uiścił należną opłatę i wsiadł na niego, by udać się
nim do Tarszisz, daleko od Pana.
2.
Jon 1,6 Przystąpił więc do niego dowódca żeglarzy
i rzekł mu: «Dlaczego ty śpisz? Wstań, wołaj do Boga twego, może wspomni Bóg
na nas i nie zginiemy».
3.
Jon
1,12 Odpowiedział im: «Weźcie mnie i rzućcie w morze, a przestaną się burzyć
wody przeciw wam, ponieważ wiem, że z mojego powodu tak wielka burza
powstała przeciw wam».
4.
Jon
2,3-10 Pieśń Jonasza = Ps 18; 30; 142; 120; 62)
5.
Jon
2,8 Gdy gasło we mnie życie, wspomniałem na Pana, a modlitwa moja dotarła do
Ciebie, do Twego świętego przybytku.
6.
Jon
3,5 I uwierzyli mieszkańcy Niniwy Bogu, ogłosili post i oblekli się w
wory od największego do najmniejszego.
7.
Jon
4,6 A Pan Bóg sprawił, że krzew rycynusowy wyrósł nad Jonaszem po to, by
cień był nad jego głową i żeby mu ująć jego goryczy. Jonasz bardzo się ucieszył
[tym] krzewem.
8.
Jon
4,11 A czyż Ja nie powinienem
mieć litości nad Niniwą, wielkim miastem, gdzie znajduje się więcej niż sto
dwadzieścia tysięcy ludzi, którzy nie odróżniają swej prawej ręki od
lewej, a nadto mnóstwo zwierząt?»
Księga Micheasza
Wychowany na wsi. Ideał
Reszty
1-3 Sad na Izraelem
4-5 nadzieje mesjańskie
6-7 droga do zbawienia
2.
Mi
3,11 Książęta jego sądzą za podarunki, rozstrzygają
kapłani jego za zapłatę, prorocy jego wieszczą za pieniądze, powołują się
jednak na Pana, mówiąc: «Czyż Pan nie jest wśród nas? Nie spadnie na nas
nieszczęście».
3.
Mi 5,1-3
A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi
wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od
dni wieczności. Przeto [Pan] wyda ich aż do czasu, kiedy porodzi mająca
porodzić. Wtedy reszta braci Jego powróci do synów Izraela.
4.
Mi 5,2
= Iz 7,14
5.
Mi 6,6
«Z czym stanę przed Panem, i pokłonię się Bogu wysokiemu? Czy stanę
przed Nim z ofiarą całopalną, z cielętami rocznymi?
6.
Mi 6,8
Powiedziano ci, człowiecze, co jest dobre. I czegoż żąda Pan od ciebie,
jeśli nie pełnienia sprawiedliwości, umiłowania życzliwości i pokornego
obcowania z Bogiem twoim?
Księga Nahuma
Tematem jego proroctwa jest
Niniwa – niewola asyryjska. Czas 620-612. Wyrok przeciw Asyrii – pomsta Boża
1.
Na 1,2
Zazdrosnym i mszczącym się Bogiem jest Pan; mścicielem jest Pan i Władcą
[pełnym] gniewu; Pan mści się nad swymi wrogami i długo się gniewa na swoich
nieprzyjaciół.
2.
Na
3,19 Znak zapytania - Nie ma lekarstwa na twoją klęskę, nieuleczalna jest twoja
rana. Wszyscy, którzy usłyszą wieść o tobie, w dłonie klaskać będą nad tobą; bo
na kogóż nie przechodziła wciąż twoja niegodziwość?
Księga Habakuka
Autor nieznany. Dwie
lamentacje prorockie. Pięciokrotne „biada” Ha 2,6-20. Odplata Boża – teologia
sprawiedliwości.
1.
Ha 2,4
Oto zginie ten, co jest ducha nieprawego, a sprawiedliwy żyć będzie dzięki
swej wierności
2.
Ha
3,18 Ja mimo to w Panu będę się radować, weselić się będę w Bogu, moim
Zbawicielu.
Księga Sofoniasza
Przeciw wypaczeniom religijnym.
Dzień Pański – sąd Boży i kara
1.
So
1,15 “Dies irae, dies illa” - Dzień ów będzie dniem gniewu, dniem ucisku
i utrapienia, dniem ruiny i spustoszenia, dniem ciemności i mroku, dniem chmury
i burzy,
Księga Aggeusza – (świąteczny, uroczysty)
Pouczenia o świątyni. Aggeusz
prawdopodobnie jest autorem PS 125; 120; 145-148. Czas to wrzesień do grudnia
520 roku. Aggeusz to człowiek praktyczny. Idea budowano-rytualna.
1.
Ag 1,8
Wyjdźcie w góry i sprowadźcie drewno, a budujcie ten dom, bym sobie w nim
upodobał i doznał czci - mówi Pan.
2.
Ag 2,9
Przyszła chwała tego domu będzie większa od dawnej, mówi Pan Zastępów;
na tym to miejscu Ja udzielę pokoju» - wyrocznia Pana Zastępów.
3.
Ag 2,15
Rozważcie tylko czasy obecne i minione. Zanim ułożono kamień na kamieniu
w świątyni Pańskiej,
Księga Zachariasza
Kapłan i prorok z Iddo
1-8 wizje i proroctwa
religijne
9-14 napomnienia i obietnice eschatologiczne
(dobry i zły pasterz). Sześć razy w NT – opis męki Chrystusa
SCHMAT: teofania, angelofania
= Dialog = Zapytanie proroka = Odpowiedź
Wizje
|
|||||||
1. Jeźdźcy
|
2. Róg i czterech
rzemieślników
|
3. Młodzieniec i sznur
mierniczy
|
4. Czyste szaty dla kapłana
Jozuego
|
5.Świecznik i siedem lamp i
dwie oliwki
|
6. Latający zwój
|
7. Dzban
|
8. Cztery rydwany
|
1.
Za
1,8 Miałem widzenie w nocy: Oto jakiś jeździec na koniu kasztanowatym stał
wśród mirtów w dolinie, a za nim konie kasztanowate, kare i białe.
2.
Za 3,1
Potem [Pan] ukazał mi arcykapłana Jozuego, który stał przed aniołem Pańskim,
a po jego prawicy stał szatan oskarżając go.
3.
Za 3,4
I zwrócił się anioł do tych, którzy stali przed nim: «Zdejmijcie z niego
brudne szaty!» Do niego zaś rzekł: «Patrz - zdejmuję z ciebie twoją winę i
przyodziewam cię szatą wspaniałą».
4.
Za 9,9
Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój
idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny - jedzie na osiołku, na
oślątku, źrebięciu oślicy
5.
Za
7,10 Nie krzywdźcie wdowy i sieroty, cudzoziemca i biednego! Nie żywcie
w sercach waszych złości względem bliźniego!»
6.
Za
11,7 Tak więc pasłem owce przeznaczone na zabicie dla handlarzy. I wziąłem dwie
laski: Jedną nazwałem "Łaskawość", drugą "Zjednoczenie".
I pasłem owce.
7.
Za
11,13 Jednak Pan rzekł do mnie: «Wrzuć do skarbony tę nadzwyczajną zapłatę,
której w ich przekonaniu byłem godzien». Wziąłem więc trzydzieści srebrników
i wrzuciłem je do skarbony domu Pańskiego.
8.
Za
12,10 Na dom Dawida i na mieszkańców Jeruzalem wyleję Ducha pobożności.
Będą patrzeć na tego, którego przebili, i boleć będą nad nim, jak się boleje
nad jedynakiem, i płakać będą nad nim, jak się płacze nad pierworodnym.
9.
Za
13,4 Wówczas prorocy będą okryci pogardą za swoje widzenia prorockie; i nie
będą już więcej nosić płaszcza z sierści w celu okłamywania.
10.
Za
13,7b Uderz Pasterza, aby się rozproszyły owce, bo prawicę moją zwrócę
przeciwko słabym
Księga Malachiasza
Malachiasz=posłany Boga. To
kaznodzieja pokutny. Lata 480 – 460. Groźby i napomnienia. Zapowiedz ustania
ofiar i przyjście poprzednika Mesjasza. Brak prawdziwej pobożności i
niedocenianie Przymierza. Malachiasz to prekursor pisarzy żydowskich (skrybów)
i talmudystów. Cytowany 5 razy w NT.
STYL: dyskusja proroka z
kapłanami i z ludem
Teza = zarzut = replika.
1.
Ml 1,6
Syn powinien czcić ojca, a sługa swego pana. Lecz skoro Ja jestem Ojcem, gdzież
jest cześć moja, a skoro Ja jestem Panem, gdzież szacunek dla Mnie? [To] mówi
Pan Zastępów do was, o kapłani: Lekceważycie imię moje, a jednak pytacie:
Czym to okazaliśmy lekceważenie Twemu imieniu?
2.
Ml
1,11 Albowiem od wschodu słońca aż do jego zachodu wielkie będzie imię moje
między narodami, a na każdym miejscu dar kadzielny będzie składany imieniu memu
i ofiara czysta. Albowiem wielkie będzie imię moje między narodami -
mówi Pan Zastępów.
3.
Ml 2,2
Jeśli nie usłuchacie i nie weźmiecie sobie do serca tego, iż macie oddawać
cześć memu imieniu, mówi Pan Zastępów, to rzucę na was przekleństwo i
przeklnę wasze błogosławieństwo, a przeklnę je dlatego, że sobie nic nie
bierzecie do serca.
4.
Ml 3,1
Oto Ja wyślę anioła mego, aby przygotował drogę przede Mną, a potem
nagle przybędzie do swej świątyni Pan, którego wy oczekujecie, i Anioł
Przymierza, którego pragniecie. Oto nadejdzie, mówi Pan Zastępów.
5.
Ml 3,19
Bo oto nadchodzi dzień palący jak
piec, a wszyscy pyszni i wszyscy wyrządzający krzywdę będą słomą, więc
spali ich ten nadchodzący dzień, mówi Pan Zastępów, tak że nie pozostawi po
nich ani korzenia, ani gałązki.
6.
Ml
3,23 – 24 – koniec ST (przekleństwo) Oto
Ja poślę wam proroka Eliasza przed nadejściem dnia Pańskiego, dnia wielkiego i
strasznego. I skłoni serce ojców ku synom, a serce synów ku ich ojcom, abym nie
przyszedł i nie poraził ziemi [izraelskiej] przekleństwem.
Komentarze
Prześlij komentarz
Nieustanne potrzeby??? Nieustająca Pomoc!!!
Witamy u Mamy!!!