Nowenna Nieustanna w Brazylii

Nowenna Nieustanna w Brazylii

            Matka Boża Nieustającej Pomocy jest patronką karaibskiego państwa Haiti od 8 grudnia 1942 roku. Ten biedny kraj doświadczył ogromnej katastrofy na początku stycznia 2010 roku. Zginęło pod gruzami domów, wskutek trzęsienia ziemi, ponad 200 tysięcy mieszkańców i około miliona straciło dach nad głową. Przebywając w Rzymie dnia 21 stycznia w kościele św. Alfonsa uczestniczyłem w specjalnej Mszy Świętej na rzecz solidarności z haitańskim ludem. Celebracja ta odbyła się przed wizerunkiem Matki Bożej Nieustającej Pomocy z obecnością dyplomatów, biskupów, księży i sióstr zakonnych z Haiti. Był też na tych uroczystościach O. Generał Michael i wielu redemptorystów z rzymskiej wspólnoty.

„Uczyńcie ją znaną na całym świecie” - z tymi słowami papież Pio IX w 1886 roku wręczył ikonę Matki Bożej Nieustającej Pomocy dla ówczesnego O. Generała Zgromadzenia Misjonarzy Redemptorystów Nicholasa Mauron. Ta sławna ikona grecka z XIV wieku to obraz namalowany na orzechowej desce, o rozmiarach 51 cm na 41,5 cm, jest pochodzenia wschodniego i przynależny do rodziny ikon „męki”, „aniołów” i „drogi” - hodigitria. Dla tak szybkiego rozpowszechnienia się kultu przyczyniło się wiele faktów ponieważ „odkrycie” tej ikony nastąpiło w dogodnym czasie (dogmat maryjny, sobór, koronacja obrazu i jubileusz apostołów). Ogłoszenie dogmatu Niepokalanego Poczęcia w 1854 roku, obchody: 18-tego stulecie od śmierci apostołów Piotra i Pawła. Uroczystości jubileuszowe były od 20 czerwca do 1 lipca 1867 i było na nim ponad 500 biskupów, patriarchów, tysiące kapłanów i niezliczona rzesza wiernych. Niektórzy biskupi, uczestnicy soboru Watykańskiego I, trwającego w latach 1867 do 1870, byli zakwaterowani w klasztorze św. Alfonsa u redemptorystów, i widzieli ten ruch koronacji.Koronacja obrazu była w tym samym czasie 20-26 czerwiec 1867, tak więc wielu biskupów i kapłanów, wracając do swoich diecezji i parafii wzięło ze sobą autentyczne kopie obrazu poświęcone przez samego Ojca świętego Piusa IX, wielkiego czciciela Nieustającej Pomocy.

Cała historia obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy ukazuje jak Niebo prowadzi wydarzenia ludzkie według boskich zamiarów. Jest to historia nieznanego artysty, skruszonego złodzieja, ciekawskiej dziewczynki, opuszczonego kościoła, starego zakonnika i oświeconego papieża. Ale przede wszystkim jest to historia obecności Maryi w życiu apostolskim i misyjnym Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela. To historia państw i miast, zakonów i wielkich przedsiębiorstw i milionów czcicieli i czcicielek Matki Chrystusa rozsianych po 5 kontynentach świata. Redemptoryści mający wielką spuściznę maryjno-alfonsjańską najbardziej wpłynęli na rozwój wieku form kultu tego imienia. Pierwsze Bractwo skupione wokół Nieustającej Pomocy powstało w 1868 roku, w kościele redemptorystów w mieście Limerick, Irlandia, a w 1876 roku papież zatwierdził statuty Arcybractwa Nieustającej Pomocy i św. Alfonsa. Największy rozwój kultu był w latach 1920-1940 w Europie, Ameryce i szczególnie w Azji.

Jedną z najbardziej znanych form kultu Matki Bożej Nieustającej Pomocy jest tak zwana „Nowenna Nieustanna”. Została ona zaprowadzona w 1922 roku w mieście Saint Louís (USA) przez redemptorystę Andrzeja Browne. Ma ona specjalną formę liturgiczną i odbywa się w sposób regularny, cotygodniowy. Jest to wspólnotowa forma kultu liturgicznego, opartego na słuchaniu Słowa Bożego i mającego takie elementy charakterystyczne jak odmówienie „modlitwy rzymskiej„, czytanie próśb i podziękowań, błogosławieństwo wody i włożenie rąk na uczestników. Nowenna szybko rozpowszechniła się w krajach anglojęzycznych: Kanadzie, Australii, Wietnamie i w Indiach, a potem przeszła do Europy, konkretnie do Irlandii w 1943 roku. Potem dzięki kapelanom wojskowym dotarła przez Anglię do Polski.

Redemptoryści z Brazylii znani są z Misji Ludowych, z pracy w kilku sanktuariach, z radia i telewizji Aparecida i oczywiście ze specjalnej czci ku Matce Bożej Nieustającej Pomocy. Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy już był znany w Brazylii jeszcze przed przybyciem redemptorystów w roku 1893. Nowenna Nieustanna odprawiana jest tu we wtorki albo środy, w zależności od regionu. Zauważyć trzeba, że nowenna najbardziej popularna i mocna jest w Prowincjach i Wice-prowincjach założonych przez amerykańskich redemptorystów, a wiec w Campo Grande, Belém i Manaus. Stolica Amazonki przyjęła amerykańskich redemptorystów już w 1943 roku, którzy od samego początku zainaugurowali Nowennę Nieustanną w parafii Matki Bożej z Aparecida. Obecnie, co tydzień jest 16 sekcji nowenny (od godziny 6 rano do godziny 21) z ponad 15 tysiącami czcicieli. Niektóre nabożeństwa są prowadzone przez świeckich szafarzy nowenny. Istnieje możliwość spowiedzi podczas całego dnia. W stolicy stanu Paraná, w Curituba jest piękny okrągły kościołek, znany w całym mieście jako kościół „nowenny”. Co tydzień nawet do 30 tysięcy ludzi uczestniczy w nowennie, (a jest 17 nabożeństw w każdą środę) prawie całej recytowanej z pamięci przez niezliczonych wiernych. Oto godziny celebracji - 6h, (7h - Msza św. z nowenną), 8h, 9h, 10h, 11h, (12h Msza św. z nowenną), 13h, 14h, 15h, 16h, 17h, 18h10minh, 19h, 20h, (21h Msza św. z nowenną), 22h).  W środę cały ruch motorowy jest zmieniony, a kilka autobusów krąży po mieście z napisem „Nowenna”. Zawsze jest kilku ojców do dyspozycji „nowenników” dla sakramentu pojednania. Wokół sanktuarium istnieją sklepy z dewocjonaliami oraz kilka sal pomocy medycznej, socjalnej i pracowniczej. Trzecim, chyba najbardziej prężnym ośrodkiem nowenny w Brazylii jest miasto Belém, stolica stanu Pará, w północnej części kraju. Nowenna ta jest tu znana jako „Trwająca” albo „Stała”. W każdy wtorek, ponad 30 wiernych uczestniczy w 18 sekcjach nowenny pięknie celebrowanej przez redemptorystów z Prowincji Porto Alegre. Innym centrum nowenny znanym ze swoich malowideł jest kościół redemptorystów w mieście São João da Boa Vista, z Prowincji São Paulo. W tej świątyni w głównym ołtarzu jest duży obraz Nieustającej Pomocy podtrzymywany przez aniołów, a na ścianach znajduje się 14 wielkich obrazów przedstawiających historię obrazu i jej kultu. Oprócz tego mamy silne ośrodki celebracji Nowenny nieustannej w Goías, Araraquara, Teresina, Campos, Campina Grande i Rio de Janeiro.

Redemptoryści polscy z Wice-prowincji w Bahia także rozpowszechniają to nabożeństwo we wszystkich swoich placówkach duszpastersko-parafialnych i podczas misji ludowych. Pierwsza Nowenna Nieustanna była założona w Bom Jesus da Lapa. Dziś jest ona transmitowana przez radio „na żywo” z sanktuarium, oprócz tego w trzech innych kościołach w samym mieści ludzie gromadzą się na celebracjach. W stolicy stanu, w Salwadorze mamy 2 celebracje nowenny; w nowo powstającej parafii w dzielnicy Pituaçu, gdzie mamy nasze seminarium i w parafii Zmartwychwstania Pańskiego, w dzielnicy Ondina. Także w sanktuarium i parafii Matki Bożej Wspomożycielki, w Arraial d´Ajuda, co środy kościół wypełnia się na nowennę. W diecezji i parafii Senhor do Bonfim, przez kilkanaście lat, aż do naszego odejścia z tej placówki, w styczniu 2010, środowe nowenny wypełniały katedrę. Inną formą jest wprowadzanie Nowenny Nieustannej podczas głoszenia misji świętych i pozostawienie na parafiach materiału do kontynuowania nowenn przez samych świeckich, zwłaszcza podręcznika „Cztery Nowenny Nieustanne’. Jako symbol redemptorystowskich Misji Ludowych zawsze wozimy ikonę Nieustającej Pomocy. Jeszcze jedną ciekawostką z Salwadoru jest to, że istnieje tu  stała wystawa obiektów związanych z kultem Nieustającej Pomocy. Funkcjonuje ona w Centrum Formacji Misyjnej. Zbiór ten liczy ponad 1300 obiektów takich jak koszulki, znaczki, breloczki do kluczy i inne unikaty z wielu krajów świata. Także aby bardziej rozpowszechniać ten kult i pokazać lepiej jego historię w Internecie, zorganizowaliśmy małe filmiki z tematem „Matka Boża Nieustającej Pomocy”.(Zobacz w You Tube „cmrcssr”).

Pierwszym motywem rozpowszechniania się po świece kultu Nieustającej Pomocy jest sam Bóg. Jezus oddał apostołom i całemu Kościołowi Maryję, swoją Matkę. Dzięki niezliczonym formom pobożności maryjnej, wszyscy ochrzczeni są zaproszeni aby być uczniami i misjonarzami Chrystusa, a Nowenna Nieustanna dopomaga w tym w sposób szczególny. Pewien święty, który mówił o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny tak napisał w swoim traktacie: „ilekroć myślisz o Maryi, Maryja za ciebie myśli o Bogu; ilekroć wielbisz Maryję, Maryja z tobą wielbi i czci Boga”. Z całą pewnością ta forma pobożności maryjnej jaką jest Nowenna Nieustanna w Brazylii dopomaga wielu wiernym, aby poznać i pokochać bardziej Jezusa Chrystusa i „uczynić wszystko cokolwiek wam powie”, jak nam to wskazuje Matka Syna Bożego, tak w Ewangelii jak i w przesłaniu samej ikony.

O. Józef Andrzej Grzywacz, CSsR

E-mail: jozefgrzywacz@hotmail.com